Κατάντια

Οι Απόστολος Δοξιάδης, Τάκης Θεοδωρόπουλος και Πέτρος Μάρκαρης κατακεραυνώνουν τους ακτιβιστές που διέκοψαν θεατρικές παραστάσεις, ειδικά στην περίπτωση της Νέας Σκηνής του Εθνικού Θεατρου.
Η κατάντια υπάρχει εδώ:
http://digital.tanea.gr/ClipForm.aspx?nid=11036105
Αλλά ο Δοξιάδης έχει ήδη γράψει βιβλίο με τον τίτλο "Τα τρία ανθρωπάκια".
Γιατί επανέρχεται?

Στρατόπεδα

Όχι πως θεωρώ ότι χρειάζεται, αλλά μιας και έπεσαν στην αντίληψή μου μαζεμένα, παραθέτω την προηγούμενη βδομάδα της δικηγορικής εργασίας του Αλέξη Κούγια.

Εκτός από την υπεράσπιση των δολοφόνων του μαθητή, ο Κούγιας είχε να παραστεί ως συνήγορος αστυνομικού που κατηγορείται για βασανιστήρια με ηλεκτροσόκ σε βάρος ενός 17χρονου ανήλικου κι ενός 20χρονου στρατιώτη. Η ενημέρωση, μαζί με ενδιαφέρουσες νομικές πληροφορίες, από το Παρατηρητήριο του Ελσίνκι είναι εδώ:
http://cm.greekhelsinki.gr/uploads/2008_files/ghm1092_diki_mod_electroshock_greek.doc

Την προηγούμενη Πέμπτη, άγνωστοι έσπασαν το γραφείο του Αλέξη Κούγια. Τα ΜΜΕ μετέδωσαν πως ο Κούγιας ήταν στο δρόμο από τα Τρίκαλα προς την Αθήνα, λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων. Αυτό που δεν μεταδόθηκε ήταν η υπόθεση: ο Κούγιας παρέστη σε δίκη στο Μικτό Ορκωτό Τρικάλων όπου υπερασπιζόταν τον έναν από τους τρεις "ημεδαπούς", που σκότωσαν στο ξύλο έναν Αλβανό μετανάστη (ο άλλος συνήγορος ήταν ο Κεχαγιόγλου του παραδικαστικού κυκλώματος). Τα κατάφεραν αρκετά καλά, μετατρέποντας την ανθρωποκτονία σε βαριά σωματική βλάβη για τους 2 (ο τρίτος αθωώθηκε), εκτιμώ πως οι δολοφόνοι θα είναι έξω σε ενάμιση χρόνο. Η είδηση είναι εδώ:
http://www.trikaland.gr/eidiseis/topika/katheirksi-7-eton-stous-dio-boliotes-20081212.html

Γυρνώντας από τα Τρίκαλα, έγραψε μια δήλωση για το σπάσιμο των γραφείων του. Η ανακοίνωση υπάρχει εδώ:
http://www.cosmo.gr/News/Hellas/223945.html

Ταραγμένος καθώς ήταν, δεν παρέστη στο δικαστήριο της επόμενης μέρας, στην Ευελπίδων. Ήταν το εφετείο για την υπόθεση του αστυνομικού Ανδράσκελα (αναγνωρισμένου ως μέλους της Χρυσής Αυγής από άλλη επίθεση) που επιτέθηκε στις 30 Ιούνη 2000 σε μέλη του ΣΕΚ κατά τη διάρκεια αντιρατσιστικής εξόρμησης στην πλατεία Κυψέλης. Ο Ανδράσκελας έχει καταδικαστεί πρωτόδικα για επικίνδυνη σωματική βλάβη χωρίς ελαφρυντικά και κυνηγάει να καθαρίσει το ποινικό του μητρώο. Εξακολουθεί να δουλεύει ως αστυνομικός (έφαγε μια σύντομη υπηρεσιακή κατσάδα). Το δικαστήριο αναβλήθηκε λόγω απουσίας του συνηγόρου του Ανδράσκελα Αλέξη Κούγια.

Από διαβολική σύμπτωση, αυτές τις μέρες κλείνει ένας χρόνος από την επίθεση στά γραφεία του Ομίλου Φίλων της Ελληνικής Αστυνομίας. Ο δικηγόρος του πιστολέρο προέδρου του Ομίλου Αλέξης Κούγιας (οι λεπτομέρειες εδώ: http://www.avgi.gr/NavigateActiongo.action?articleID=424407 ) ανέβαλε την προηγούμενη βδομάδα τη δίκη σε βάρος των δύο δραστών της επίθεσης.

Στο στρατόπεδο (και όχι μόνο), τον εκάστοτε δικηγόρο μιας σειράς, μιας διμοιρίας, ενός θαλάμου, συνηθίζεται να τον φωνάζουν "Κούγια". Δεν μπορούσα να αποφύγω το παρατσούκλι, γι' αυτό και προτίμησα αναγκαστικά το "Δάγκας". Ήταν μια σωστή επιλογή.

Η ομορφιά μιας κοινωνικής έκρηξης δεν βρίσκεται απλώς στο ξέσπασμα του μαζικού κινήματος που διαλύει την ψευδή (και από παντού καλλιεργούμενη) εικόνα της κοινωνικής παθητικότητας. Βρίσκεται και στην αμφισβήτηση της κάθε λογής φόρμας. Για παράδειγμα, οι νομικές φόρμες μπορούν να είναι κυρίαρχες όταν οι κοινωνικές συνθήκες είναι "κανονικές". Ο καθένας δικαιούται να έχει έναν δικηγόρο, ακόμα κι αν είναι ο χειρότερος εγκληματίας. Αυτό είναι μια δήλωση "κανονικότητας". Η κοινωνική εξέγερση συνεπάγεται τη διάρρηξη της φόρμας υπέρ του περιεχομένου και τη διάχυση μιας μαζικής, πολιτικής οξυδέρκειας (σε αντίθεση με την "κανονικότητα" που συνεπάγεται την άμβλυνσή της). Στην περίπτωσή μας, το ζήτημα δεν είναι το ποιός θα είναι συνήγορος του κατηγορούμενου δολοφόνου του 15χρονου, αλλά το ποιό στρατόπεδο επιλέγεις, το με ποιόν είσαι. Είναι ευτύχημα ότι η πλειοψηφία μπορεί να σκέφτεται έτσι, είναι ευτύχημα ότι η πλειοψηφία δεν καταδικάζει το σπάσιμο του γραφείου του Κούγια από τη σκοπιά της νομικής επιστήμης, του "Διαφωτισμού", της "καταδίκης της βίας", "απ' όπου κι αν προέρχεται"...

Ο Κούγιας έχει διαλέξει πλευρά. Είμαι σίγουρος πως οταν θα γραφεί η ιστορία της εξέγερσης που ανέτρεψε τη Νέα Δημοκρατία, δεν θα βρεθεί γι' αυτόν χώρος ούτε καν για μια υποσημείωση. Αν αξίζει τον κόπο να ασχοληθούμε σήμερα μαζί του, είναι για να μην κάνει η δική μας πλευρά τα λάθη που αδίστακτα οι αντίπαλοι μας ούτε καν τα διανοούνται.

Αλέξης Μιχάλης Κάρλο ένας από μας

Η φυλακή

"Σ' ένα άρθρο του Μάριο Μπονφαντίνι, «Η Τέχνη του Κάρολο Μπίνι», στην «Φορολογική Ιταλία» της 22ης Μάη 1932, αναφέρονται αυτοί οι δύο στίχοι (ή κάπως έτσι): «Η φυλακή είναι μια λίμα τόσο λεπτή – που, οξύνοντας τη σκέψη, τής προσδίνει ένα στυλ». Ποιός το έχει γράψει αυτό; Ο ίδιος ο Μπίνι; Άλλα έχει μείνει πραγματικά ο Μπίνι σε φυλακή; (Ίσως όχι πολύ). Η φυλακή είναι μια λίμα τόσο λεπτή που καταστρέφει πλήρως τη σκέψη ή κάνει ό,τι κι εκείνος ο αρχιεργάτης στον οποίον είχε παραδοθεί ένας ωραίος κορμός από ξύλο ξηραμένης ελιάς για να κάνει ένα άγαλμα του Αγίου Πέτρου, και κόβει εδώ, κόβει εκεί, διορθώνει, σχεδιάζει, και τελειώνει έχοντας φτιάξει μια λαβή για σουβλί".

[Αντόνιο Γκράμσι, Παρελθόν και Παρόν, Στοχαστής, Αθήνα 2005, σελ. 68.]

http://kratoumenoi.wordpress.com/2008/11/12/kalesma/

Ταξίδι στην άκρη της νύχτας (1)

«Ναι, πέρα για πέρα άνανδρος Λόλα, τον αρνούμαι τον πόλεμο με ό,τι έχει μέσα… Δεν τον θρηνώ εγώ… Δεν παραιτούμαι εγώ… Δεν τον μοιρολογάω… Τον αρνούμαι καθαρά και ξάστερα, κι όλους μαζί τους λεβέντες που περιέχει, δεν θέλω να ‘χω τίποτα να κάνω μαζί τους, μαζί του. Δεν πα να ‘ναι εννιακόσια ογδόντα πέντε εκατομμύρια του λόγου τους κι εγώ μονάχα ένας, αυτοί έχουν άδικο, Λόλα, κι εγώ έχω δίκιο, γιατί μόνο εγώ ξέρω τι θέλω: δεν θέλω πια να πεθάνω». (σ. 84)

«Κανόνια! Άνδρες! Πυρομαχικά!», να τι απαιτούσαν δίχως ποτέ να μοιάζουν αποκαμωμένοι οι πατριώτες. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ πια να κοιμηθούμε, καταπώς φαινόταν, όσο το φτωχό Βέλγιο και η αθώα μικρή Αλσατία δεν θα γλιτώναν απ’ τον γερμανικό ζυγό. Ήταν μια εμμονή που εμπόδιζε, μας διαβεβαίωναν, τους καλύτερους από μας ν’ ανασάνουν, να φάνε, να ζευγαρώσουν. Δεν φαινόταν παρ’ όλα αυτά να εμποδίζει τους επιζώντες να κάνουν χρυσές δουλειές. Το ηθικό ήταν ακμαίο στα μετόπισθεν, αυτό να λέγεται. (σ.105)

«Ως εδώ ωστόσο, τα κλεφτρόνια διατηρούσαν στη Δημοκρατία μας το πλεονέκτημα να τους αφαιρείται η τιμή να φέρουν τα πατριωτικά όπλα. Από αύριο όμως, αυτή η κατάσταση θα αλλάξει, από αύριο, ο κλέφτης εγώ θα ξαναπάρω τη θέση μου στο στρατό… Δόθηκε διαταγή…[…] Άρχισε να δέχεται κάθε θυσία, απ’ όπου κι αν προέρχεται, όλα τα κρέατα, η Πατρίς… Έγινε απείρως ελαστική στην επιλογή των μαρτύρων της η Πατρίς. Τώρα δεν υπάρχουν στρατιώτες ανάξιοι να φέρουν όπλα και κυρίως να πεθάνουν υπό τα όπλα και διά των όπλων… Θα με κάνουν, ιδού το τελευταίο ανακοινωθέν, ήρωα εμένα!... Πρέπει να ‘ναι άκρως επιτακτική η φρενίτιδα των σφαγών για ν’ αρχίζουν να συγχωρούν την κλοπή μιας κονσέρβας! Τι λέω; Να την ξεχνούν! Είναι ασφαλώς σύνηθες να θαυμάζουμε κάθε μέρα αρχικλεφταράδες, τη χλιδή των οποίων προσκυνούν οι πάντες, μαζί κι εμείς, που η ύπαρξή τους, ωστόσο, αποδεικνύεται, αν την καλοεξετάσεις, έγκλημα διαρκείας που καθημερινά ανανεώνεται, πλην όμως αυτοί οι άνθρωποι απολαμβάνουν δόξα, τιμές και εξουσία, τα κακουργήματά τους έχουν θεσπιστεί διά νόμου, ενώ όσο μακριά κι αν ανατρέξουμε στην ιστορία – και ξέρεις ότι με πληρώνουν για να τη γνωρίζω – όλα δείχνουν πως μια ανώδυνη μικροκλοπή, και κυρίως ευτελών τροφίμων, σαν το ξεροκόμματο, το σαλάμι ή το τυρί, επισύρει ανελλιπώς στον δράστη το δημόσιο όνειδος, την κατηγορηματική απόρριψη της κοινότητας, τις έσχατες ποινές, την αυτόματη ατίμωση και την ανεξιλέωτη καταισχύνη, κι αυτό για δύο λόγους, πρώτον, γιατί ο δράστης τέτοιων κακουργημάτων είναι κατά κανόνα φτωχός, κι αυτή η κατάσταση υποδηλώνει από μόνη της μια κεφαλαιώδη ατιμία, και δεύτερον γιατί η πράξη του εμπεριέχει ένα είδος σιωπηρής μομφής προς την κοινότητα. Η κλοπή του φτωχού γίνεται μια δόλια ατομική επανόρθωση, με καταλαβαίνεις;… Που πάμε; Κι έτσι η πάταξη των μικροκλοπών εφαρμόζεται, σημείωσε, απανταχού της γης, με άκρα δριμύτητα όχι μόνο ως μέσον κοινωνικής άμυνας, αλλά επιπροσθέτως και κυρίως ως αυστηρή σύσταση προς άπαντες τους δυστυχείς να μένουν στη θέση τους και στην κάστα τους, φρόνιμοι, χαρωπά καταδικασμένοι να ψοφάνε ανά τους αιώνας και επ’ άπειρον από πείνα και μιζέρια…[…] Να λιπαίνει τα χωράφια του άγνωστου αγρότη, αυτό είναι το αληθινό μέλλον του αληθινού στρατιώτη! […] Κι αν υπάρχουν κει μέσα τίποτα λέρες που αρνούνται να καταλάβουν τα υψηλά αυτά πράγματα, δεν έχουν παρά να πάνε να θαφτούν αμέσως μαζί με τους άλλους, όχι όμως απολύτως μαζί, αλλά στην άλλη άκρη του νεκροταφείου, υπό το ατιμωτικό επιτύμβιο των άνανδρων άνευ ιδανικών, γιατί θα ‘χουν χάσει οι αχρείοι αυτοί, το υπέροχο δικαίωμα σε μια ακρούλα σκιάς του δημοπρατημένου δημοτικού μνημείου, του ανεγερθέντος προς τιμήν των καθωσπρέπει νεκρών στην κεντρική αλέα, και θα ‘χουν επίσης χάσει το δικαίωμα να περισυλλέξουν κάτι από τον αντίλαλο του υπουργού που θα ‘ρθει πάλι τούτη την Κυριακή να κατουρήσει στου νομάρχη και να σκιρτήσει στεντορείως πάνω από τους τάφους μετά το γεύμα…». (σ. 85-90)

[Τα αποσπάσματα από το βιβλίο: Σελίν, Ταξίδι στην άκρη της νύχτας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2008 – μετάφραση: Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου].

Ομπάμα

Ο Ομπάμα θα κόψει σήμερα το νήμα.

Όχι απλά γιατί το λένε οι εθνικές δημοσκοπήσεις, όχι απλά γιατί φαίνεται πως πέφτουν τα "απόρθητα κάστρα" των ρεπουμπλικάνων. Αλλά γιατί, όπως το είπε η παλιά καραβάνα του αμερικάνικου πολιτικού συστήματος - ο Κλίντον -, είναι δύσκολο να χάσεις όταν βρίσκεσαι στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Και ο Ομπάμα βρέθηκε στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή.

Όχι πως δεν έκανε προσπάθειες να χύσει την καρδάρα με το γάλα και να κλωτσήσει την ευκαιρία. Η εξασφάλιση της υποψηφιότητας του Δημοκρατικού Κόμματος σήμανε στροφή δεξιά για τους εγκεφάλους πίσω από την εκστρατεία Ομπάμα, από τη θανατική ποινή μέχρι τις εκτρώσεις, τον πόλεμο και τόσα άλλα. Η επιλογή του Μπάιντεν ως αντιπροέδρου για να "καλύψει τις ελλείψεις" του στα διεθνή θέματα (έστω κι αν ήταν ακριβώς αυτές οι "ελλείψεις" που εξασφάλισαν στον Ομπάμα το χρίσμα) θόλωσε το στίγμα της υποψηφιότητας της "αλλαγής" και της μετωπικής σύγκρουσης με το "κατεστημένο" της Ουάσιγκτον. Από την άλλη, η επιλογή της Πέιλιν από τον Μακέιν προς στιγμή ανέτρεψε το σκηνικό: η υποψηφιότητα Ομπάμα επέλεγε να γίνει συμβατική την ίδια στιγμή που ο Μακέην αγκάλιαζε τη ρητορική και την πρακτική της αλλαγής. Η "συμβατική σοφία" που απαιτεί από τον Δημοκρατικό υποψήφιο να στρίψει ριζικά προς τα δεξιά μετά την εξασφάλιση του χρίσματος ήταν σ' αυτές τις εκλογές συνταγή καταστροφής.

Όμως η έκρηξη της οικονομικής κρίσης έσωσε την υποψηφιότητα Ομπάμα. Θύμισε στο εκλογικό σώμα τα τραγικά αποτελέσματα της πολιτικής Μπους όχι μόνο στο Ιράκ και το μέτωπο του πολέμου, αλλά και πίσω στο σπίτι. Ωστόσο, οι πολιτικές συνισταμένες που καθόρισαν το αποτέλεσμα ήταν εκεί πριν από την "τηλεοπτική" έκρηξη της κρίσης. Ένα ορατό κομμάτι συμβατικών Δημοκρατικών κόντραρε ανοιχτά την επιλογή της δεξιάς στροφής του Ομπάμα μετά το χρίσμα, γεγονός πρωτοφανές για αμερικάνικη εκλογική αναμέτρηση και ενδεικτικό των ανέμων που φυσάνε στην αμερικάνικη κοινωνία. Και από την άλλη, η Πέιλιν και ο Μακέην προσπάθησαν να ξεσηκώσουν την "σιωπηλή",
"συντηρητική πλειοψηφία" της Αμερικής ενάντια στην "εξτρεμιστική" υποψηφιότητα Ομπάμα. Αλλά η δεξαμενή αυτή ήταν πλέον συρρικνωμένη και προπάντων κουρασμένη, επηρεασμένη και αυτή από την ήττα του Μπους σε όλα τα επίπεδα. Δεν είναι μόνο ότι η πόλη πήρε κεφάλι από το χωριό. Είναι και στο χωριό που ήρθανε τα πάνω κάτω.

Και τώρα;

Τώρα όλα είναι ανοιχτά.

Και δεν εννοώ με αυτό οποιαδήποτε ελπίδα για την προεδρία Ομπάμα. Δεν πάει να χτυπιέται ο Φαναράς εναντίον του Τσόμσκυ και των "παλιομοδίτικων" απόψεών του, το πολιτικό σύστημα στην Αμερική είναι δομημένο έτσι ώστε να δημιουργεί αδιέξοδο σε οποιονδήποτε θα επιθυμούσε ακόμα και καλοπροαίρετα να βάλει στο παιχνίδι τους από κάτω. Η Ουάσιγκτον είναι παιχνίδι μόνο για πλούσιους. Και οι Δημοκρατικοί έχουν δείξει πως είναι ικανοί να ξεπουλάνε ξετσίπωτα και τις μετριοπαθέστερες υποσχέσεις.

Είναι όμως όλα ανοιχτά για άλλους λόγους. Ο Ομπάμα θα πρέπει να αναμετρηθεί με το χάος που αφήνουν πίσω τους οι νεοσυντηρητικοί. Καταρχήν με το Ιράκ. Μπορεί ο Ομπάμα να κέρδισε τον Μακέην με την οικονομία, αλλά κέρδισε την Κλίντον με το Ιράκ. Και αυτό θα είναι ένα καυτό και δύσκολο πρόβλημα. Το ομαλό σενάριο θα ήθελε τον Ομπάμα να φύγει με κάποιον τρόπο από το Ιράκ (χωρίς φυσικά να εγκαταλείπει την πρόθεση του ελέγχου της χώρας και της Μέσης Ανατολής) και να κατευνάσει τις βλέψεις του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού κλιμακώνοντας την ένταση με το Ιράν.

Όμως, τα ψωμιά του φιλελεύθερου ιμπεριαλισμού μπορεί να είναι και μετρημένα. Δεν έχει κλείσει τρίμηνο από τότε που η Ρωσία επανεμφανίστηκε στην παγκόσμια σκηνή. Η αντιμετώπιση της Ρωσίας μπορεί και να σημάνει την απαρχή μιας προσέγγισης με το Ιράν και την Κίνα εκ μέρους των ΗΠΑ και την εκπόνηση μιας νέας στρατηγικής για την αμερικάνικη ηγεμονία. Το πώς θα διαμορφωθούν οι συμμαχίες στη νέα περίοδο είναι πράγμα ορθάνοιχτο. Διαφορετικές συμμαχίες στο εξωτερικό θα δίνουν και διαφορετικές δυνατότητες πολιτικής ρητορικής στο εσωτερικό. Όσοι περιμένουν ένα έργο με καθαρή πλοκή (έναν γρήγορο πόλεμο, ή καθόλου πόλεμο!), μπορεί να διαψευστούν.

Και το πράγμα γίνεται ακόμα πιο ανοιχτό με το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης. Ο Ομπάμα δεν έχει καμία διάθεση να ξεφύγει από την πεπατημένη των προηγούμενων κυβερνήσεων. Αλλά, το ερώτημα είναι πως πια δεν υπάρχει αυτή η πεπατημένη. Η σωτηρία του καπιταλιστικού συστήματος και της αγοράς θα απαιτήσει ένα σωστό μίγμα κράτους και ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ο Πόλσον και ο Μπράουν μπορεί να έχουν ίδιες στοχεύσεις, αλλά τα σχέδια τους διαφέρουν σημαντικά στο μέγεθος και την έκταση της κρατικής εμπλοκής. Και το βάθεμα της κρίσης θα πληθύνει τα σενάρια, με ορατό το ενδεχόμενο να τα ριζοσπαστικοποιήσει. Και πάλι οι επιλογές που θα κάνει ο Ομπάμα αφήνουν ανοιχτές τις δυνατότητες πολιτικών συμμαχιών, ρητορικής, προβολής κλπ.

Παίζει ρόλο λοιπόν η πολιτική. Χτες, η Αμερική είχε έναν πρόεδρο που ξεκίνησε βάρβαρους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, και με τους ευρωπαίους ηγέτες να σέρνονται πίσω από τις επιλογές αυτές, να σιωπούν ή στην καλύτερη περίπτωση να ανατρέπονται.

Αύριο, η Αμερική θα έχει έναν πρόεδρο που ψήφισε και διαδήλωσε ενάντια στον πόλεμο στο Ιράκ, ενώ ο Σαρκοζύ, ο Μπερλουσκόνι, ο Μπράουν και η Μέρκελ ψήφισαν ναι στις κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες των χωρών τους.

Ο Γκρίνσπαν δήλωσε πως μετά από 40 χρόνια πίστης στην ελεύθερη αγορά, κατάλαβε πως έκανε λάθος. Οι δηλώσεις μετανοίας δεν ανήκουν πια στους "πρώην" της Αριστεράς. Και η νίκη του Ομπάμα θα προκαλέσει κι άλλες, ακόμα περισσότερες τέτοιες δηλώσεις.

Οι άνεμοι φυσάνε πια αλλιώς.

Κρίση

Ένα από τα πιο απίθανα πόστα μου στον Ελληνικό Στρατό ήταν όταν μου είχε ανατεθεί στο νησί να κάνω αποδελτίωση και επισκόπηση του τουρκικού τύπου λόγω τουρκομάθειας. Χωρίς να πω περισσότερα για το συγκεκριμένο πόστο που έδωσε αφορμή για σπαρταριστά επεισόδια, θυμάμαι πάντα την αντίδραση των στελεχών που διάβαζαν κάποια είδηση για «σύλληψη λαθρομεταναστών» από την τουρκική συνοριοφυλακή: απλώς δεν το πίστευαν.

Ο λόγος γι’ αυτό ήταν πως η επίσημη γραμμή της Ελλάδας για το κύμα των μεταναστών που περνάει τα σύνορα είναι ότι υπεύθυνη είναι η Τουρκία. Οι τουρκικές κρατικές αρχές, λέει το story, βρίσκουν τους πρόσφυγες και τους στέλνουν με το έτσι θέλω στις ελληνικές ακτές. Ούτε φτώχεια, ούτε πόλεμοι, ούτε η επιθυμία για μια καλύτερη ζωή. Υπεύθυνοι είναι οι Τούρκοι.

Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι η ανάλυση καθεαυτή. Για να συντηρήσεις την ύπαρξη ενός παρανοϊκού θεσμού όπως είναι ο στρατός, χρειάζεσαι παρανοϊκά ιδεολογήματα, και το συγκεκριμένο δεν είναι και το πιο ακραίο. Το πρόβλημα είναι πως οι φορείς του συγκεκριμένου θεσμού έφταναν να πιστεύουν οι ίδιοι το ψέμα που ο θεσμός τους είχε εκτοξεύσει για να επικρατήσει στο ιδεολογικό πεδίο, χωρίς βέβαια ποτέ να πιστεύει πως οι υπάλληλοι του θα ήταν τόσο ανόητοι ώστε να χάψουν το παραμύθι και να εμποδιστούν από το να κάνουν τη δουλειά τους.

Το παραπάνω περιστατικό μου ήρθε στο νου διαβάζοντας στις εφημερίδες τις διάφορες απόψεις που παίζουν για τη διεθνή οικονομική κρίση. Και δεν μιλάω μόνο για τους διάφορους Ρεπουμπλικάνους στην Αμερική που θεωρούν πως αυτή τη στιγμή εγκαθιδρύεται στις ΗΠΑ «κομμουνιστική δικτατορία» λόγω της παρέμβασης του κράτους στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Μιλάω και για πιο σοβαρές γραφίδες, που ανακαλύπτουν ξαφνικά ότι ο καπιταλισμός αυτοκαταργείται ή ότι ζούμε τις τελευταίες μέρες του νεοφιλελευθερισμού και της ελεύθερης αγοράς κλπ κλπ. Υπάρχει μια σοβαρή παρανόηση εδώ, που αν δεν ξεκαθαριστεί, κινδυνεύουμε να μοιάσουμε στους αφελείς καραβανάδες του 2ου Γραφείου κάποιου ελληνικού στρατοπέδου…

Ο νεοφιλελευθερισμός πριν και πάνω από όλα ήταν μια τριακονταετής επιδρομή στους από κάτω αυτού του κόσμου, μια αναδιανομή του παγκόσμιου πλούτου από κάτω προς τα πάνω. Για να αυξηθεί ο πλούτος των από πάνω, χρειάστηκε αφενός να «απελευθερωθούν» οι από κάτω από όλα τα εμπόδια που δυσχέραιναν την πληρέστερη ένταξή τους στο σύστημα απόσπασης κέρδους (όπου «εμπόδια» ονομάστηκαν όλες οι εργατικές κατακτήσεις, οι περιορισμοί των απολύσεων και του διευθυντικού δικαιώματος, τα σωματεία και οι συλλογικές ταυτίσεις, κλπ κλπ). Αφετέρου, χρειάστηκε σφαίρες του πραγματικού που δεν προσφέρονταν για εκμετάλλευση το προηγούμενο διάστημα να «ανοίξουν» και να διατεθούν στην αγορά (από τις δημόσιες υπηρεσίες, τα δάση, το νερό, το περιβάλλον μέχρι την ανδρική ταυτότητα που «άνοιξε» για να σηκώνει καλλυντικά και κρέμες νυκτός ή το πολεμικό κλέος που ιδιωτικοποιήθηκε ένδοξα στο Ιράκ και το Αφγανιστάν).

Σε όλη αυτή την πορεία των 30 χρόνων, χύθηκαν τόνοι μελάνι και στέγνωσαν χιλιάδες στόματα για να εμπεδώσουμε πως αυτή είναι η φυσιολογική πορεία μιας κοινωνίας που επιλέγει την ελευθερία και την αυτοπραγμάτωση των ανθρώπων που την απαρτίζουν, αντίθετα με το αποστεωμένο κρατικίστικο πρότυπο των σταλινικών καθεστώτων που υπόσχεται σοσιαλισμό, αλλά τελικά αποδίδει μονάχα αδειανά, μονότονα ράφια.

Ήταν τόσο καταιγιστική αυτή η προπαγάνδα που ακόμα και οι κριτικοί της έπρεπε να υποταχτούν στους όρους που αυτή έθετε. Βοηθούσε σ’ αυτό βέβαια πως και οι δύο ορθόδοξες εκδοχές Αριστεράς που γνωρίσαμε στον 20ό αιώνα, ο σταλινισμός και η σοσιαλδημοκρατία, μοιραζόντουσαν την αντίληψη πως ο σοσιαλισμός λίγο πολύ ισούται με την κρατική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Κι επειδή στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού αναπτύχθηκε η λατρεία του ιδιωτικού και δαιμονοποιήθηκε ο,τιδήποτε κρατικό, η αντινεοφιλελεύθερη κριτική έδινε πολύ χώρο για να αποκαταστήσει του λόγου το αληθές. Το «ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις», το «ενάντια στις περικοπές στον προϋπολογισμό» ήταν η συνθηματολογική απάντηση στην ένταση της εκμετάλλευσης και την είσοδό της στην – πρότινος – δημόσια σφαίρα ή στις περικοπές των κοινωνικών δαπανών για υγεία, παιδεία κλπ κλπ.

Όμως, μια προσεκτικότερη ματιά ήταν αρκετή, για να διακρίνει κανείς την αλήθεια πίσω από το νεοφιλελεύθερο ιδεολόγημα. Στην πραγματικότητα, το κράτος δεν είχε πάψει ποτέ να παίζει τον πρωτεύοντα ρόλο στην οργάνωση της καπιταλιστικής οικονομίας. Όχι μόνο στο επίπεδο της αστυνόμευσης και των κατασταλτικών μηχανισμών, ως «σώματα ενόπλων ανδρών» που εξασφαλίζουν την συνεχιζόμενη κυριαρχία της άρχουσας τάξης (ένα επίπεδο που και η ίδια η νεοφιλελεύθερη θεωρία φτάνει να αποδέχεται, εκτός γελοίων περιπτώσεων). Αλλά και στη σφαίρα της οικονομίας την ίδια. Το πετρέλαιο ήταν σίγουρα κεντρικό στους πρόσφατους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Αλλά ήταν η αδυναμία της αμερικάνικης οικονομίας απέναντι στους ανταγωνιστές της και η αποκατάσταση της αμερικάνικης ηγεμονίας που ήταν η πραγματική αιτία των στρατιωτικών επεμβάσεων.

Όταν η ηγέτιδα των ιδιοκτητριών τάξεων ολόκληρου του κόσμου βάζει μπροστά το κράτος της για να ξεκαθαρίσει τους όρους του οικονομικού ανταγωνισμού, καταλαβαίνει κανείς τα όρια της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας. Η αλήθεια είναι πως μόνο με τέτοιου μεγέθους κρατικές παρεμβάσεις, μπορούσαν τα παπαγαλάκια να συνεχίσουν να μιλάνε για «λιγότερο κράτος» και «ιδιωτική πρωτοβουλία». Οι Ανδριανόπουλοι αυτού του κόσμου χρειάζονταν τις φτερούγες του Μπους και της αμερικάνικης πολεμικής μηχανής για να συνεχίζουν ανενόχλητοι το κήρυγμά τους…

Έτσι, στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού, διάφορα «μικρά», ενοχλητικά γεγονότα δεν μπορούσαν να ερμηνευτούν. Γι’ αυτό και ήταν πάντοτε ανοιχτό το ερώτημα αν αυτά ήταν συνέπεια του συστήματος ή κάποιας «καθυστέρησης», κάποιου ιστορικού ατυχήματος που η φυσιολογική πορεία των πραγμάτων αναμφίβολα θα τα έλυνε. Ο πόλεμος στο Ιράκ οφειλόταν στην παρανοϊκή συμμορία των νεοσυντηρητικών που κατέλαβαν τον Λευκό Οίκο. Η απαγόρευση εισόδου των διαδηλωτών της Γένοβας στα ιταλικά σύνορα ήταν μια «υπερβολή» της ακροδεξιάς κυβέρνησης Μπερλουσκόνι. Η διάλυση του ταμείου των τραπεζοϋπαλλήλων από την κυβέρνηση Αλογοσκούφη το 2005 (δηλαδή η κρατικοποίηση ενός ιδιωτικού ταμείου συμφωνημένου από δύο συμβαλλόμενα μέρη – εργοδότες και εργαζόμενους – και η δήμευση του περιεχομένου του!) ήταν ένδειξη της ανικανότητας της κυβέρνησης της «Δεξ(ι)άς».

Και τότε ήρθε η κρίση.

Και η πρόσφατη οικονομική κρίση ήταν μια αστραπή που μας βοήθησε να δούμε καθαρά μέσα στη νεοφιλελεύθερη νύχτα, μέσα στο μεθοδευμένο σκοτάδι που τόσα χρόνια έχτιζαν οι ιδεολόγοι του συστήματος.

Και αυτό που είδαμε ήταν πως όταν οι καπιταλιστές και οι τραπεζίτες τα χρειαστούν, γιατί η απληστία και η αναρχία του συστήματός τους το έχει φέρει στο χείλος του γκρεμού, το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να σφυρίξουν και οι κυβερνήσεις (πως τις έλεγε εκείνη η παλιομοδίτισσα η Ρόζα; «πολιτικές επιτροπές για την διαχείριση του συστήματος» ή κάπως έτσι;) θα τρέξουν να προσφέρουν τρισεκατομμύρια δολάρια για να τους διασώσουν.

Δεν είναι ανάγκη να θριαμβολογήσουμε όσοι λέγαμε πως π.χ. νεοσυντηρητισμός και νεοφιλελευθερισμός δεν ήταν η νέα διαχωριστική γραμμή των πολιτικών πραγμάτων στην οποία ντε και καλά θα έπρεπε να στοιχηθούμε, πως οι πολεμικές επεμβάσεις δεν ήταν συνέπεια κάποιου είδους νεοαποικιοκρατίας αλλά του ιμπεριαλισμού, πως οι χυδαιότερες συντηρητικές επιθέσεις στις ελευθερίες και τα δικαιώματα δεν έρχονταν από κάποιο καθυστερημένο (κρατικό ή θρησκευτικό) παρελθόν, αλλά από την τελευταία λέξη του μέλλοντος.

Αυτό που πρέπει να κάνουμε τώρα είναι να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που μας δίνει το ξεγύμνωμα της κυρίαρχης νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας στα μάτια εκατομμυρίων ανθρώπων για να κερδίσουμε πολιτικά, ιδεολογικά, στρατηγικά. Και για να το κάνουμε αυτό, θα πρέπει να αλλάξουμε τους άξονες της συζήτησης των τελευταίων τριάντα χρόνων. Άραγε, τι σημαίνει πια το κάλεσμα για «περισσότερο κράτος», για «πολιτική διαχείριση της παγκοσμιοποίησης», για «άλλη σχέση του δημόσιου με το ιδιωτικό», όταν την πολιτική διαχείριση της παγκοσμιοποίησης έχει ήδη αναλάβει η Μέρκελ και ο Σαρκοζύ;

Το ζήτημα δεν είναι (δεν ήταν ποτέ) κράτος ή όχι, δημόσιο ή ιδιωτικό, κλπ κλπ. Είμαστε με το ιδιωτικό ταμείο των τραπεζοϋπαλλήλων ενάντια στην κρατικοποίησή του από την κυβέρνηση, όπως είμαστε με την κρατική Ολυμπιακή γιατί έτσι μπορούν να προστατευτούν καλύτερα τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων της και η ασφάλεια στις αερομεταφορές.

Γι’ αυτό είναι ώρα για ένα πρόγραμμα που δεν θα γυρεύει να είναι «ρεαλιστικό» τώρα που στρίβει το εκκρεμές της οικονομίας προς το κράτος. Αλλά για ένα πρόγραμμα «ανεφάρμοστο»: κρατικοποίηση εργοστασίων χωρίς καμία αποζημίωση, απαγόρευση των απολύσεων για όσο κρατάει η κρίση, διατίμηση στα τρόφιμα και το πετρέλαιο, χάρισμα των χρεών από δάνεια και κάρτες, μετατροπή των κρατικοποιημένων τραπεζών σε μηχανισμούς ελέγχου ενός πλάνου μαζικών, δημόσιων επενδύσεων. Γιατί άραγε δεν είναι «ρεαλιστικά» όλα αυτά;

Οι μόνοι που απομείνανε να γκρινιάζουν για την κρατική παρέμβαση στην κρίση είναι κάποια πιστά σκυλάκια του νεοφιλελευθερισμού που φάγανε το παραμύθι τόσο βαθιά, ώστε να υπερασπίζονται ακόμα την ορθοδοξία του «μικρότερου κράτους» και της «μη παρέμβασης». Ας αφήσουμε μόνους τους αυτούς τους θλιβερούς καραβανάδες του νεοφιλελευθερισμού.

Της πατρίδος μου η σημαία

Η πατρίδα μου είναι καλή και αγαθή. Είναι πάντοτε αμυνόμενη, γι' αυτό και χρειάζεται να έχει χιλιάδες στρατιώτες στα σύνορα για να την φυλάνε. Είναι πάντοτε ριγμένη στα μεγάλα παζάρια, γι' αυτό και ένα αίσθημα περηφάνειας με διακατέχει όταν, κατ' εξαίρεση, τυχαίνει να βρίσκεται αυτή από πάνω. Είναι πάντοτε περικυκλωμένη από εχθρούς. Κι αν έχει "προαιώνιους φίλους", είναι απλά γιατί δεν συνορεύει με κανέναν τους.

Η πατρίδα μου γράφει ιστορία.

Απλώς, κάποιες φορές η ιστορία πρέπει να αλλάξει λόγω αλλαγής των συσχετισμών. Οι πολυσέλιδες εγκυκλοπαίδειες της Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού για τον Εμφύλιο Πόλεμο έπρεπε να πολτοποιηθούν μετά την αλλαγή φρουράς του 1981. Όμως, οι εκδόσεις Ελεύθερη Σκέψις προνόησαν να σώσουν τα ιστορικά πορίσματα της - τότε - πατρίδας μου, ανατυπώνοντας το σχετικό υλικό και κοτσάροντας τον τίτλο "Γενικό Επιτελείο Στρατού" στη θέση του συγγραφέα. Και αν η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού θελήσει να διεκδικήσει τα διαφυγόντα κέρδη από τα πνευματικά δικαιώματα των έργων της; Δεν υπάρχει πρόβλημα. Η πατρίδα μου, παρά τις κατά καιρούς οβιδιακές μεταλλάξεις της, ξέρει να φυλάει τον βαθύ πυρήνα της, τον απαράλλακτο εαυτό της.

Η πατρίδα μου παρελαύνει.

Όμως, οι νομαρχίες οργανώνουν τις παρελάσεις σύμφωνα με τα Βασιλικά Διατάγματα του 1969 και του 1970. Δεν πρέπει άραγε να οργανώσουν και τις υπόλοιπες εθνικές γιορτές που ορίζουν τα Βασιλικά Διατάγματα; Την γιορτή της 21ης Απριλίου; Την γιορτή της 21ης Μαϊου επί της ονομασίας του Βασιλιά Κωνσταντίνου; Την γιορτή για τη νίκη του Εθνικού Στρατού επί των "κομμουνιστοσυμμοριτών"; Αλλά, η πατρίδα μου ξέρει να φυλάγεται. Ξέρει να μετράει αντιδράσεις, ξέρει να φυλάει το νομικό της οπλοστάσιο για όταν η μνήμη κοπάσει, για όταν οι καιροί αλλάξουν.

Η πατρίδα μου περισυλλέγει πτώματα.

Σύμφωνα με δελτίο τύπου του ΓΕΣ (http://www.army.gr/dimosieuseis/deltiatypou/displaypress.php?id=109) ανακοινώνεται ότι: "κατά τις πρωινές ώρες της 26ης Σεπτεμβρίου 2008, 4 λαθρομετανάστες (άνδρες, πιθανόν Γεωργιανής καταγωγής, αγνώστων στοιχείων) εισήλθαν σε ναρκοπέδιο στην περιοχή Καστανέων του νομού Έβρου, με αποτέλεσμα το θανάσιμο τραυματισμό τους. Επενέβησαν η τοπική Στρατιωτική Διοίκηση καθώς και εξειδικευμένο προσωπικό του Τάγματος Εκκαθαρίσεως Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ), για την περισυλλογή των νεκρών. Στη συνέχεια οι σοροί μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο Διδυμοτείχου. Το ναρκοπέδιο διέθετε την απαραίτητη σήμανση με φωσφορούχες πινακίδες τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά και ήταν διπλής περιφράξεως". Τι κρίμα που στη Γεωργία η αγγλομάθεια περιορίζεται μονάχα στον Σαακασβίλι... Αν ξέρατε αγγλικά, θα σωζόσασταν. Η πατρίδα μου πάντως σας προειδοποίησε.

Μια από τις αθέατες ακόμα συνέπειες του τωρινού οικονομικού κραχ και της κρατικής παρέμβασης για να σωθεί η ελεύθερη αγορά, θα είναι η επιστροφή του έθνους-κράτους, που τόσο το νεκρολόγησαν οι ιδεολόγοι της παγκοσμιοποίησης. Μαζί με το έθνος κράτος, θα θριαμβεύσουνε ξανά "οι υπηρεσίες των αλλοδαπών και διαβατηρίων, οι φοβερές σημαίες των κρατών και η διπλωματία, τα εργοστάσια πολεμικών υλών".

Η πατρίδα μου - δόξα τω Θεώ - έχει γεμάτες τις αποθήκες της.

Βία

Οι μέρες περνάνε αργά και όλο και περισσότερο (κακή συνήθεια) κοιτάζω το στρατιωτικό ημερολόγιο που επιμελήθηκε το 7ο Επιτελικό Γραφείο και χαζεύω το ιστορικό επετειολόγιο. Σαν χτες, 22/09/1827, "μετά από άρνηση των Μανιατών και Μεσσηνίων να υποταχθούν στον Ιμπραήμ, οι Αιγύπτιοι ερημώνουν τη Μεσσηνία και αρχίζουν συστηματική γενοκτονία του πληθυσμού της Πελοποννήσου". Σαν σήμερα, 23/09/1821, "ελληνικές δυνάμεις, υπό την Αρχηγία του Θ. Κολοκοτρώνη, ύστερα από τρίμηνη πολιορκία, καταλαμβάνουν την Τρίπολη, όπου είχαν συγκεντρωθεί 40.000 Τούρκοι. Η άλωση της Τριπόλεως αποτέλεσε βαρύ πλήγμα για τους Τούρκους και την πρώτη νίκη της Επανάστασης".

Ο όρος "γενοκτονία" (το συστηματική είναι πλεονασμός, μιας και στην έννοια της γενοκτονίας περικλείεται η συστηματικότητα) είναι γέννημα του 20ού αιώνα. Αν χρησιμοποιηθεί για να χαρακτηρίσει την καταστολή της ελληνικής Επανάστασης από τους Οθωμανούς, δεν υπάρχει κανένας λόγος γιατί να μην χρησιμοποιηθεί και για το τι ακολούθησε την κατάληψη της Τριπολιτσάς (μία περιγραφή της σφαγής των Τούρκων και των Εβραίων της πόλης από πηγές της εποχής μπορεί να βρεθεί στην ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια http://el.wikipedia.org). Ο Κολοκοτρώνης περιέγραφε στα απομνημονεύματά του πως: «Το ασκέρι όπου ήτον μέσα, το ελληνικό, έκοβε και εσκότωνε, από Παρασκευή έως Κυριακή, γυναίκες, παιδιά και άντρες, τριάνταδύο χιλιάδες. Το άλογό μου από τα τείχη έως τα σαράγια δεν επάτησε γη. Ελληνες εσκοτώθηκαν εκατό.»

Ο William St. Clair, αυτόπτης μάρτυρας, γράφει: «Πολύ πάνω από δέκα χιλιάδες Τούρκοι πέθαναν. Αιχμάλωτοι τους οποίους υποπτευόταν οι Έλληνες ότι έκρυβαν τα χρήματά τους βασανίστηκαν βίαια. Τους ξερίζωσαν χέρια και πόδια και τους σούβλισαν αργά πάνω σε φωτιές. Άνοιγαν τις κοιλιές των εγκύων γυναικών, τους έκοβαν τα κεφάλια και έβαζαν κεφάλια σκυλιών ανάμεσα στα πόδια τους. Από την Παρασκευή ως την Κυριακή ο αέρας ήταν γεμάτος από κραυγές. Ένας Έλληνας καυχάτο ότι έσφαξε ενενήντα αμάχους. Οι Eβραίοι της πόλης υπέστησαν συστηματικούς βασανισμούς ... Επί εβδομάδες μετά λιμοκτονούντα παιδιά Τούρκων που έτρεχαν αβοήθητα μέσα στα χαλάσματα σφαγιάσθηκαν και πυροβολήθηκαν από ενθουσιώδεις Έλληνες... Όλα τα πηγάδια μολύνθηκαν από τα πτώματα που είχαν πέσει μέσα». Η βία των Αιγύπτιων στη Μεσσηνία, για το ιστορικό επετειολόγιο του Ελληνικού Στρατού, είναι γενοκτονία, η βία των Ελλήνων επαναστατών είναι απλώς περιφανής νίκη. Το πιθανότερο είναι πως οι Τούρκοι και οι Εβραίοι της πόλης συνωστίστηκαν κατά την είσοδο των απελευθερωτικών στρατευμάτων.

Υπάρχει μια πολιτική σχολή που θεωρεί πως μπορεί να ξεμπλέξει με το ζήτημα της βίας, αποδοκιμάζοντάς την "απ' όπου κι αν προέρχεται". Αυτή η πολιτική σχολή έχει περάσει και στην ιστοριογραφία: εδώ η μέθοδος είναι πως, αν ξαναγράψουμε την ιστορία λειαίνοντας και απαλείφοντας τα βίαια στιγμιότυπά της, ο κόσμος μας θα γίνει αναπόφευκτα λιγότερο βίαιος. Πρόκειται σίγουρα για πρόοδο από την τακτική να αρνείσαι ότι και οι δικοί μας στρατιώτες βίαζαν, έσφαζαν, πλιατσικολογούσαν, κλπ, κλπ. Αλλά, η ιστορική αλήθεια δεν κρύβεται. Η ελληνική επανάσταση, που ήταν μια καθόλα δίκαιη υπόθεση την εποχή που ξετυλίχτηκε, ήταν βαμμένη στο αίμα, όπως ήταν και όλες οι αστικές επαναστάσεις (και αυτή ήταν σίγουρα μια από τις μεγάλες διαφορές τους με τις αντίστοιχες προλεταριακές του 20ού αιώνα). Μπορεί αυτή η διαπίστωση να μην κάνει την σφαγή της Τριπολιτσάς λιγότερο βάρβαρη, αλλά η βία νοηματοδοτείται διαφορετικά από διαφορετικές εποχές και από διαφορετικά χαρακώματα. Το ζήτημα είναι σε ποιά πλευρά είσαι.

Σαν χτες, (συνεχίζει το ιστορικό επετειολόγιο), την 22/09/1942, "μέλη της μυστικής οργανώσεως ΠΕΑΝ "Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων" ανατινάσσουν το κτίριο, στο οποίο είχε τα γραφεία της η φιλοαξονική οργάνωση ΕΣΠΟ, με αποτέλεσμα να φονευθούν 84 Γερμανοί και 27 μέλη αυτής της οργάνωσης". Η Αθήνα, δηλαδή, του 1942, μας λέει το ιστορικό επετειολόγιο, έμοιαζε με τη σημερινή Βαγδάτη ή καλύτερα με την Καμπούλ (όπου ο ελληνικός στρατός σήμερα εξάγει αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και ΕΠΟΠ). Οι αντιστεκόμενοι στον κατακτητή βομβάρδιζαν κτίρια στο κέντρο της πρωτεύουσας, με αποτέλεσμα δεκάδες νεκρούς, ανάμεσα τους και ντόπιους συνεργάτες. Η μόνη διαφορά είναι πως τότε η Αντίσταση ήταν πολύ πιο οργανωμένη, με αποτέλεσμα οι αντιστασιακές ενέργειες να έχουν μαζικό και συντονισμένο χαρακτήρα, και έναν οργανωμένο ένοπλο βραχίονα. Η διαφορά δηλαδή ήταν το ΕΑΜ, αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία για το ιστορικό επετειολόγιο, γιατί απλά το ΕΑΜ δεν υπάρχει πουθενά.

Σημερα, η βία των βομβαρδιστών των γραφείων της ΕΣΠΟ θεωρείται νόμιμη και ηρωική. Η βία όμως των ανταρτών στην Βαγδάτη και την Καμπούλ θεωρείται "τρομοκρατία". Ενάντια σ' αυτή την "τρομοκρατία", ενάντια στις "ασύμμετρες απειλές", είναι αφιερωμένη η άσκηση Παρμενίων, στους ρυθμούς της οποίας ζουν αυτές τις μέρες τα ελληνικά στρατόπεδα.

Η βία ενάντια στις "Unternehmen" των κατακτητών είναι δυσάρεστη, αιματηρή και δύσκολη να εξωραϊστεί. Όμως, είναι δίκαιη, και αν κάποτε νικήσει είναι και νόμιμη. Η Σάρα Πέιλιν κούνησε το μαντήλι στον γιο της, που έφυγε για το Ιρακ. Δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε στην ιρακινή αντίσταση καλό βόλι.

Είναι καιρός να μιλήσουμε για την κατάργηση της υποχρεωτικής θητείας

Στα στρατόπεδα είναι πολύ συνηθισμένη μια πινακίδα. Γράφει: "Ουτε μια σταγόνα αίμα στην ειρήνη". Οι απανωτοί θάνατοι φαντάρων τον μήνα Αύγουστο κάνουν αυτές τις πινακίδες να φαίνονται σαν ένα κακόγουστο αστείο.

Την μεγαλύτερη ανατριχίλα την ένιωσα όταν διάβασα τα νέα για τον φαντάρο που πέθανε λόγω ηλεκτρικής βλάβης στον θερμοσίφωνα. Στο φυλάκιο που ήμουν, ο θερμοσίφωνας είχε πρόβλημα. Κάθε φορά που κάναμε μπάνιο, ξέραμε ότι υπήρχε ένα ρίσκο. Η εικόνα ενός νέου ανθρώπου που κάηκε κάνοντας μπάνιο για να ξεκουραστεί από την υπηρεσία του είναι τόσο φρικιαστική, και όμως τόσο οικεία. Θα μπορούσε να είναι μια "σειρά μου", ένας γνωστός μου. Σε ένα απίθανο σενάριο, θα μπορούσα ακόμα να είμαι και εγώ.

Ένας νέος άνθρωπος, που η οικογένειά του τον εμπιστεύτηκε στα χέρια του Ελληνικού στρατού σε καιρό ειρήνης, δεν είναι πια ανάμεσά μας. Και για ποιό λόγο; Γιατί; Τι σημαντικό είχε άραγε να κάνει σ' αυτό το στρατόπεδο, όπου η διοίκησή του δεν είχε καν φροντίσει τα στοιχειώδη μέτρα ασφαλείας, τα ηλεκτρικά της μονάδας;

Είχε να φυλάει σκοπιά. Αλλά για να φυλάει τι; Τις αποθήκες με το υλικό του ελληνικού στρατού; Ποιός θέλει να μπει στα στρατόπεδα για να το απαλλοτριώσει; Οι απαλλοτριωτές του υλικού είναι ήδη μέσα στα στρατόπεδα και βρίσκονται στις γραμμές των στελεχών του στρατού, όχι κάποιου αόρατου εχθρού. Δεν θέλω να πω με αυτό πως όλα τα στελέχη του Ε.Σ. κάνουν αυτή τη δουλειά. Αλλά οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ ξέρουν πως η οποιαδήποτε μείωση ή βλάβη του υλικού έχει να κάνει με την κακοδιαχείριση από το προσωπικό και όχι με κάποιους εξωτερικούς εχθρούς. Οι σκοπιές που βαράνε ασταμάτητα οι φαντάροι απλώς δεν προφυλάσσουν αυτό το υλικό.

Είχε να κάνει περίπολα. Αλλά τι σημαίνει περίπολο; Ακατάπαυστες βόλτες γύρω γύρω από ένα στρατόπεδο και υπογραφές σε μπλε και πράσινα τετράδια, που χρησιμεύουν μόνο για τα ρουφιανιλίκια που δίνουν και παίρνουν στους κόλπους των στελεχών για το ποιός ξύπνησε ή όχι, ποιός πούλησε την υπηρεσία για να τον καρφώσουν στον ανώτερο την επόμενη μέρα και ούτω καθεξής. Προστασία στρατοπεδου, υλικού και προσωπικού, μηδέν. Ο δεύτερος από τους φαντάρους που βρέθηκε νεκρός (από ναρκωτικά αυτός) ανακαλύφθηκε μετά από δέκα μέρες σε αποσύνθεση σε κάποια αποθήκη. Χωρίς να είμαι εκεί, ξέρω με βεβαιότητα πως έξω από το σημείο θα υπήρχε ένα τετράδιο περιπόλου, και πως σ' αυτό το τετράδιο περιπόλου επί δέκα ημέρες φαντάροι, δεκανείς, ΕΠΟΠ και στελέχη υπέγραφαν με την ένδειξη: "Καλώς". Και μέσα, σάπιζε το πτώμα ενός νέου ανθρώπου. Όλα "καλώς".

Είχε να κάνει θαλαμοφυλίκια, δουλειές γραφείου, κινήσεις. Αλλά όλα αυτά δεν έχουν να κάνουν με τον έξω κόσμο. Έχουν όλα να κάνουν με την αυτοσυντήρηση ενός άχρηστου γραφειοκρατικού μηχανισμού, που δεν προσφέρει τίποτα πέρα από αγήματα και τιμές στους πολιτικούς και τους άρχοντες του τόπου όταν αυτοί στήνουν εκδηλώσεις για να κάνουν το κομμάτι τους.

Αν τα παραπάνω είναι οι εμπειρίες για το πόσο άχρηστος είναι ο χρόνος της στρατιωτικής θητείας, υπάρχει και το κομμάτι ότι είναι επικίνδυνος. Πρώτα και κύρια για την υγεία των στρατιωτών. Τα ηλεκτρικά των μονάδων, που το ΓΕΕΘΑ έτρεξε να τα διορθώσει σε μία μέρα (ατυχώς την μέρα μετά τον τραγικό χαμό του άτυχου παιδιού), είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ένα παράδειγμα: ο ελληνικός στρατός παίρνει τον νεαρό αντρικό πληθυσμό της χώρας και του δημιουργεί μαζικά πρόβλημα στις σπονδυλικές τους στήλες. Τα στρώματα και τα κρεβάτια του στρατού είναι όχι μόνο βρώμικα, αλλά και επικίνδυνα. Στραβώνουν τα σώματα αυτών που κοιμούνται σε αυτά επί έναν χρόνο, και τώρα μάλιστα, με το θράσος του Μεϊμαράκη που θέλει την θητεία υποχρεωτικά στα 18, θα στραβώνουν τα σώματα 18άρηδων εφήβων, ακόμα υπό διαμόρφωση. Φυσικά δεν γίνεται ούτε λόγος για αντικατάσταση των στραβών κρεβατιών και των στρωμάτων. Τίποτα δεν προκαλεί μεγαλύτερη παράλυση από τη σαπίλα ενός μηχανισμού που ενδόμυχα γνωρίζει τον ιστορικα χρεωκοπημένο ρόλο του, αλλά συνεχίζει να υπάρχει, και γι' αυτό αδυνατεί να προσφέρει έστω και τις πιο ελάχιστες υλικές βελτιώσεις.

Όσοι έχουν κάνει χρέη γιατρού στον ελληνικο στρατό, έχουν γι' αυτό ιδιαίτερη ευθύνη. Αν έσπαγε η σιωπή των γιατρών που ξέρουν επακριβώς την κατάσταση στις μονάδες, ξέρουν για τα κρεβάτια, για τα ντουζ, για τα σάντουιτς με τα συντηρητικά που φουσκώνουν τις κοιλιές των φαντάρων και τα πορτοφόλια των Panini, Στεργίου και σία, η ελληνική κοινωνία θα αναγκαζόταν να σκεφτεί πιο προσεκτικά το ζήτημα της στράτευσης των γιων της.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι λόγοι υγείας (τα περίφημα γιώτα, από το 5 μέχρι τα διάφορα χαρτιά ελευθέρας που φροντίζουν να προμηθευτούν όσοι τελικά μπαίνουν) είναι οι μόνοι που περιορίζουν την αυθαιρεσία των καραβανάδων και δίνουν το καλύτερο επιχείρημα για τις αντιστάσεις που αναπτύσσονται μέσα στα στρατόπεδα απέναντι στην αυθαιρεσία των παράλογων διαταγών.

Πρέπει με αφορμή αυτά τα περιστατικά και αυτές τις (διάχυτες στους περισσότερους φαντάρους) σκέψεις να ξεκινήσει μια μεγάλη κουβέντα για την κατάργηση της υποχρεωτικής θητείας. Δεν εννοώ πως και άλλες κουβέντες δεν είναι χρήσιμες. Και αντιστάσεις μέσα στο στράτευμα πρέπει να εκδηλωθούν, και κουβέντες για την αγωνιστική στάση ζωής σχετικά με την επιλογή να πάει κανείς φαντάρος πρέπει να ανοίξουν. Αλλά το ζήτημα δεν είναι συνδικαλιστικό, ούτε απλώς ατομικής συνείδησης του καθένα. Είναι ζήτημα βαθιά πολιτικό, έχει να κάνει με το τι κοινωνία θέλουμε να έχουμε, πού θέλουμε να κατευθύνονται οι τεράστιοι πόροι που απορροφά σήμερα ο στρατός, τι ανθρώπους θέλουμε τελικά να βγάλουμε έξω στην κοινωνία. Και αν τα συνυπολογίσεις όλα αυτά, η απάντηση συνηγορεί ξεκάθαρα υπέρ της κατάργησης της υποχρεωτικής θητείας, όχι γιατί θέλουμε λιγότερα βάρη ή υποχρεώσεις σαν πολίτες αυτής της χώρας. Δεν θα ζητάγαμε ποτέ, για παράδειγμα, κατάργηση του υποχρεωτικού εννιάχρονου σχολείου. Γιατί, απλά, θέλουμε τα παιδιά να είναι στα σχολειά (έστω και αν φαινομενικά δεν το γουστάρουν). Αλλά δεν θέλουμε κανέναν να είναι μέσα στα στρατόπεδα.

Και δεν θέλουμε με τίποτα να είμαστε λιγότεροι, όπως λιγοστέψαμε τον Αύγουστο.

Ούτε μια σταγόνα αίμα στην ειρήνη.

Εμείς το λέμε. Και δεν είναι αστείο.

Καταργήστε την Επίδαυρο

Με τριβέλιζε, όσο ήμουν στις διακοπές, το γιουχαητό στην Επίδαυρο. Απείχα και φέτος από μια παλιά, καλή συνήθεια, να παρακολουθώ κάθε χρόνο μία τουλάχιστον καλοκαιρινή παράσταση σ' αυτό το αρχαίο θέατρο. Δεν ήταν ποτέ τόσο η παράσταση, ήταν πάντα το τελετουργικό, να φτάσεις, να μπεις, να δεις αυτό το εντυπωσιακά μεγάλο θεατρικό κοίλο να γεμίζει από κόσμο, να παρακολουθήσεις τα χειροκροτήματα της έναρξης και της λήξης. Γι' αυτό και διάβασα ό,τι έπεσε στα χέρια μου σχετικά με την επεισοδιακή παράσταση της Μήδειας. Και όσο εξελισσόταν ο διάλογος, επιβεβαιωνόταν η εκτίμηση μου για την τρομακτική δυνατότητα που έχει ο συγκεκριμένος χώρος να μετατρέπει κάθε καλλιτεχνική αντιπαράθεση γύρω από αυτόν σε βαθιά πολιτική και ιδεολογική διαμάχη. Γιατί στα μάτια μου, από την πρώτη στιγμή, αυτό που συνέβη στην Επίδαυρο το βράδυ της πρεμιέρας της Μήδειας ήταν ένα εξόφθαλμα πολιτικό γεγονός.

Δύο κόσμοι συναντήθηκαν στο αρχαίο θέατρο της Αργολίδας εκείνο το βράδυ. Ο ένας κόσμος ήταν σίγουρα οι δημιουργοί της παράστασης, με κεφαλή τον ρώσο σκηνοθέτη της Βασίλιεφ. Το βασικό χαρακτηριστικό αυτού του κόσμου δεν είναι οι καλλιτεχνικές ή οι εθνικές του ιδιαιτερότητες. Είναι περισσότερο η δυνατότητα των Βασίλιεφ να αποτελούν κομμάτι της καλλιτεχνικής αβάν-γκαρντ, να συμμετέχουν στις πιο παθιασμένες και πιο προκλητικές συζητήσεις γύρω από την τέχνη με τους ομοίους τους ανά τον κόσμο. Οι γεωγραφικοί ορίζοντες αυτής - της ας την πούμε - ελίτ είναι ατελείωτοι, από τη Μόσχα μέχρι το Λονδίνο και από την Αθήνα μέχρι τη Νέα Υόρκη. Το κυνήγι της πιο "πρωτότυπης", της πιο "μοντέρνας", της πιο "σύγχρονης" ιδέας για το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης (έχουν εξάλλου παιχτεί τόσες πολλές φορές...) είναι εδώ η εγγύηση της δόξας και της επιτυχίας, ακόμα κι αν τα προκλητικά σκηνοθετικά ευρήματα φέρουνε κατακραυγή. Ο Βασίλιεφ τα παρουσίασε σε αφθονία, αν μάλιστα πιστέψουμε τις πληροφορίες, πολλές από τις ιδέες του έμειναν αναξιοποίητες: ένα μεγάλο καπέλο σε σχήμα φαλλού που θα φορούσε η Μήδεια και θα το έκοβε, πλημμυρίζοντας έτσι στο αίμα, μια γυμνή εμφάνιση στο τέλος της παράστασης και ούτω καθεξής.

Και από την άλλη; Ένα κοινό που δηλώνει την προθυμία του να παρακολουθήσει, να συμμετέχει, να διδαχτεί, που μένει όμως φανερά πιο πίσω από τους διασκελισμούς της καλλιτεχνικής ελίτ. Ένα κοινό που περιμένει ερεθίσματα από το θέατρο που θα γκρεμίζουν τα "τείχη που το αφήνουνε εκτός", όμως αντί γι' αυτό δεν μπορεί να καταλάβει τη σημασία των σκηνοθετικών ευρημάτων ούτε την επιτηδευμένη εκφορά του θεατρικού λόγου συλλαβή τη συλλαβή, αυτού ακριβώς του λόγου που θα έπρεπε να είναι το όχημα μιας λυτρωτικής διδασκαλίας. Ένα κοινό, του οποίου οι ορίζοντες είναι καλώς ή κακώς πιο περιορισμένοι, πιο εθνικοί, πιο φτωχοί αναμφίβολα από την καλλιτεχνική κοσμόπολη.

Το πολιτικό γεγονός τη βραδιά της Μήδειας ήταν η συνάντηση αυτών των δύο κόσμων - μια συνάντηση που γίνεται όλο και πιο σπάνια στις αστικές δημοκρατίες του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού - σε έναν από τους τελευταίους δημοκρατικούς, δημόσιους χώρους που έχουν απομείνει, στο γήπεδο της Επιδαύρου.

Κι εκεί, συνέβη αυτό που έχουμε δει να γίνεται ξανά και ξανά τα τελευταία χρόνια σε ανάλογες "συναντήσεις". Από τη μια, η πρωτοπορία εκτέθηκε στην αλύπητη, μαστιγωτική κριτική του πλήθους, χωρίς τις διαμεσολαβήσεις της απόστασης, της κάλπης ή του τηλεοπτικού γυαλιού. Για την ακρίβεια η καλλιτεχνική ελίτ υπέστη τις συνέπειες των πράξεων της, ή καλύτερα των παραλείψεων της. Όποιος νομίζει πως μπορεί να διεκδικεί για τον εαυτό του τον ρόλο της ανήσυχης πρωτοπορίας, αλλά δεν διατίθεται να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που του γεννάει αυτός ο ρόλος, τότε σίγουρα θα αγανάκτισε από το πληβειακό αυτό ξέσπασμα. Γιατί όμως; Τα παλιά χρόνια, οι διανοοούμενοι στέκονταν ψηλότερα από τον μέσο όρο της κοινωνίας, από αυτή όμως τη θέση τους απέρρεε και η υποχρέωση να διδάξουν την κοινωνία της οποίας ηγούνταν. Νομίζει κανείς πως μπορεί να παρατήσει έτσι απλά αυτη την υποχρέωση, να ξεκοπεί από τη συνείδηση και το επίπεδο των μεγάλων μαζών, κι έπειτα να απαιτεί όταν τις συναντά να τον ραίνουν με τριαντάφυλλα;

Από την άλλη, το ξέσπασμα του πλήθους ήταν όπως όλα τα διαχρονικά ξεσπάσματα του πλήθους, υπέροχα δημοκρατικό, αυθάδες, συγχυσμένο. Μάλιστα, δεν είναι παράξενο που σε μια τέτοια έκρηξη μπορεί να φαίνονται δυσανάλογα από το πραγματικό τους μέγεθος δεξιοί πολιτικάντηδες που σπεύδουν να την νοηματοδοτήσουν "εθνικά". Το εύρημα της τρίγλωσσης απαγγελίας της αγγελικής ρήσης, υπαινισσόμενο μια σύγχρονη, κακόφωνη Βαβέλ, ήταν από τα πιο ενδιαφέροντα και λιγότερο δυσνόητα ευρήματα του Βασίλιεφ. Εκεί όμως ήταν που έλαμψε το άστρο του δεξιού μεγαλοδικηγόρου Αλέξανδρου Λυκουρέζου (γνωστού για τις εθνικές ευαισθησίες του που φουντώνουν ανάλογα με το φούσκωμα στο πορτοφόλι του, όπως φάνηκε από την ανάληψη εκ μέρους του της υπόθεσης Χαλκιά για λογαριασμό της ΔΟΕ...).

Οι συνέπειες στην πολιτική και ιδεολογική διαμάχη είναι λίγο πολύ αναμενόμενες. Οι μεν θα αποκαλέσουν τους δε συντηρητικούς και εθνικιστές, οι δε θα βαφτίσουν τους μεν ελιτιστές και κοσμοπολίτες. Και πολλοί καλοί ανθρωποι θα νιώσουν την πίεση να πάρουν την πλευρά του ενός ή του άλλου.

Υπάρχει όμως και μια συνέπεια που έχει να κάνει με το ίδιο το θέατρο: τα παλιά χρόνια, όταν τελείωναν από μια θεατρική παράσταση όλοι οι θεατές είχαν να πουν γνώμες πολλές και διαφορετικές πάνω σε ένα κοινό έργο. Η αφήγηση ήταν μία, ενιαία και αδιαίρετη, έστω κι αν η ερμηνεία της, το αισθητικό και καλλιτεχνικό αποτέλεσμα ήταν υπό διαπραγμάτευση. Το γιουχαητό στην Επίδαυρο, και η δήθεν καλόβολη υποδοχή του από τους συντελεστές της παράστασης, που είδαν σ' αυτό μια θετική εξέλιξη, σπάει την ενιαία θεατρική αφήγηση. Στην μεταμοντέρνα εκδοχή του θεάτρου-προβοκάτσια, όπως το έστησε ο Βασίλιεφ, ο θεατής που γιουχάρει, ο θεατής που μένει σιωπηλός, η ηθοποιός που φτιάχνεται με τον τζερτζελέ γιατί της θυμίζει τις καταλήψεις του '80 ή ο ηθοποιός που καταρρέει, ο Βασίλιεφ που καμαρώνει ή η Γουλιώτη που χαστουκίζει, όλοι αυτοί βγαίνουν από το θέατρο έχοντας να πουν μια εντελώς διαφορετική ιστορία για το τι συνέβη εκεί μέσα και όχι για το αισθητικό ή το καλλιτεχνικό κομμάτι.

Θα είναι αυτό το νέο θέατρο; Οχι.

Απλώς η Μήδεια του Βασίλιεφ μας θύμισε τη διχάλα που έχουμε μπροστά μας αν θέλουμε να προχωρήσουμε. Είτε να ανταποκριθούν οι καλλιτέχνες και οι διανοούμενοι στον κοινωνικό ρόλο που απορρέει από τη θέση τους, μια ανάγκη που τόσο έντονα ξεπροβάλλει από τη ζωή. Είτε να πάψει η μάζα να μπλέκεται στα πόδια της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας. Να καταργηθεί δηλαδή η Επίδαυρος.

Υ.Γ.: Καλό φθινόπωρο και καλή λευτεριά. Πέντε μήνες μείνανε.

49,34 ευρώ

Η παραμεθόριος έφτασε στο τέλος της. Από σήμερα είμαι έξω από το στρατόπεδο για 18 μέρες. Την 1η του Σεπτέμβρη παρουσιάζομαι σε μονάδα κοντά στα πάτρια.
Ο Ελληνικός Στρατός ξόφλησε τους λογαριασμούς του μαζί μου πληρώνοντάς με τους μισθούς μου για τους τελευταίους 5 μήνες: σύνολο, 49,34 ευρώ. Μισθοί Πινοσέτ.
Δεν προλαβαίνω να ασχοληθώ με κακόγουστα αστεία.
Τώρα, ανακούφιση και διακοπές.
Το blog σε αργία.

Επιτέλους πολίτης

[Ένας καλός φίλος και συνοδοιπόρος του blog απολύθηκε χτες. Όσοι διαβάζουν αυτή την ιστοσελίδα τον ξέρουν από τις μουσικές συνεισφορές του και το πρωτότυπο nick του Ηλίας(Ψινάκης). Η παρέα του μου ήταν απαραίτητη για τους τελευταίους 6 μήνες που είμαι μέσα. Του ζήτησα να γράψει κάτι την ημέρα της απόλυσής του. Στήθηκε μπροστά σε ένα pc και μου έστειλε αυτό. Όποιος το διαβάσει, θα καταλάβει γιατί νιώθω τόσο χαρούμενος...).

Επιτέλους πολίτης. Μεγαλύτερη μαλακία από αυτή δεν έχει ξανακουστεί. Είναι μεγάλο παραμύθι των καραβανάδων ότι όταν μπαίνεις στο στρατό παύει η πολιτική σου ιδιότητα και ό,τι αυτή συνεπάγεται. Είναι το καλύτερο άλλοθι για τις μεγαλύτερες αυθαιρεσίες, για καψώνια και εξευτελισμούς. Όσα δικαιώματα είχες πριν καταταγείς τόσα έχεις κι ως οπλίτης. Απλά ισχύουν κάποιοι περιορισμοί και η απόλαυση ορισμένων δικαιωμάτων τελεί υπό προϋποθέσεις και τύπους. Διαφορετικά, για παράδειγμα, δεν θα μπορούσες να συμμετέχεις σε εκλογές είτε ως ψηφοφόρος είτε ως υποψήφιος. Παρεπιμπτόντως, για όσους στρατεύσιμους είναι υποψήφιοι σε εκλογές προβλέπεται εξάμηνη (νομίζω) αναβολή, ακόμα κι αν έχουν ήδη καταταγεί.

Για να μην παρεξηγηθώ, όμως, η Νο 2 μαλακία που ακούει ένας φαντάρος είναι ότι ο στρατός πλέον είναι «κολέγιο», κατασκήνωση με χακί. Δυστυχώς αυτό δεν το ακούει από καραβανάδες, αλλά από τον πατέρα του, τους παππούδες, τους θείους, τα μεγαλύτερα ξαδέρφια, τους μεσήλικες φίλους (αν έχουν, όπως εγώ τον Frankie, γνήσιο τέκνο της γενιάς του 80. Ο Frankie, που θυμίζει τον Ντην Μοριάρτι από το Δρόμο του Κέρουακ, όταν ήταν φαντάρος, κάπου στα τέλη της δεκαετίας του ’80 επικοινωνούσε με τους γονείς του με γράμματα. Τα γράμματα αυτά τα έχει κρατήσει και μου τα έχει δείξει. Η απαλεψιά του είχε χτυπήσει κόκκινο, τόσο που στη θέση της ημερομηνίας, αντί να βάζει την ημέρα που έγραφε το γράμμα, έβαζε την ημερομηνία άλωσης της Πόλης, την ημερομηνία της επανάστασης του ’21 και άλλα τέτοια χαζά που προκαλούσαν στη μάνα του μικρά εγκεφαλικά). Ο στρατός δεν είναι πλέον κολέγιο. Ήταν και είναι μια μαύρη περίοδος που όταν τη ολοκληρώσεις (καλή ώρα) θέλεις να ξεχάσεις ότι υπήρξε, να μην θυμάσαι τίποτα απ αυτή, να μην παραδεχτείς ότι έχασες ένα χρόνο από τη ζωή σου. Σίγουρα στα χρόνια των πατεράδων και των παππούδων μας (και του Frankie) τα πράματα ήταν πιο ζόρικα από πολλές απόψεις. Δεν θέλω, όμως, να σταθώ εδώ.

Ο Σβέικ μου ζήτησε να γράψω κάτι για την ημέρα της απόλυσης και για τις δικές μου εμπειρίες κατά τη διάρκεια της θητείας. Μου ζήτησε, επίσης, να αναφέρω τα συναισθήματα που μου προκαλεί το γεγονός της απόλυσης. Να ξεκινήσω, λοιπόν, απ αυτό. ΔΕΝ ΜΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ. Δεν ξέρω πως γίνεται αυτό. Ειλικρινά, σε όλη τη διάρκεια της θητείας κάθε φαντάρος ονειρεύεται την ημέρα της απόλυσής και φαντάζεται να σκάνε πυροτεχνήματα, να χτυπάν καμπάνες και να πέφτουν κανονιές. Κάτι σαν τους οργασμούς της Linda Lovelace. Ενδεχομένως, να φαντάζεται κανένα καλό παρτάκι για το γιορτασμό της απόλυσης και για επανασύνδεση με φίλους που κατά τη διάρκεια της θητείας ξεχάστηκαν ή απομακρύνθηκαν (ε ναι λοιπόν αυτό ήταν καρφί) ή κανένα ξεφάντωμα στα μπουζούκια. Αλλά τίποτα από αυτά δε συμβαίνει. Περισσότερη αγωνία σου προκαλεί η πιθανότητα της άδειας, παρά η βεβαιότητα της απόλυσης. Όσους κι αν ρώτησα από την ΕΣΣΟ μου την ίδια απάντηση πήρα. Ούτε κανονιές άκουσαν, ούτε πυροτεχνήματα, ούτε καμπάνες. Ούτε πάρτι, ούτε μπουζούκια, ούτε ξεφαντώματα. Ό,τι ήταν να γίνει απ’ όλ’ αυτά έγιναν με την ευκαιρία της πρώτης άδειας. Τώρα, όσους ρώτησα, κανονίζανε ραντεβού για δουλειές ή επιστρέφανε σε δουλειές που ήδη είχαν. Τα λελεδόνια ήρθανε αλλά τα υποδεχτήκαμε μάλλον αδιάφορα. Αδυνατώ να εξηγήσω αυτό το κενό. Θα ήταν πάντως καλό θέμα έρευνας, μεταπτυχιακού ή διδακτορικού, για ψυχολόγους.

Σε ό,τι αφορά τις εμπειρίες. Καταρχάς, να ξεκινήσω με ένα παράδοξο. 6 Αυγούστου 2007 πέρασα την πύλη της 165 ΜΠΕΠ προς τα μέσα και ντύθηκα στα χακί για πρώτη φορά. 6 Αυγούστου 2008 πέρασα την πύλη της ΣΔΙΕΠ από μέσα και απαλλάχτηκα δια παντός (όπως θα δείτε το λελεδόχαρτό μου είναι λευκό) από τα χακί. Στις 6 Αυγούστου 2009 πώς πρέπει να θυμάμαι την 6η Αυγούστου; Σαν μέρα κατάταξης ή σα μέρα απόλυσης; Μάλλον σα την ενότητα των αντιθέτων. Τελικά η θητεία είναι διαλεκτική.

Να γράψω κάτι για τις εμπειρίες μου ε; δεν ξέρω γιατί αλλά αρχίζω και ζορίζομαι. Δεν μ’ αρέσει να λέω ιστορίες από το στρατό γιατί είναι πολύ βαρετές, ειδικά για όσους δεν έχουν πάει. Όπως έχω πει σε φίλους σα το Σβεικ, πριν καταταγούν, το κρύο και η αϋπνία είναι ένα πράγμα που θα το αντιμετωπίσουν και θα τους ταλαιπωρήσει όσο τίποτα άλλο. Αλλά αυτό που σε γονατίζει ψυχολογικά και πονάει πιο πολύ και κάνει το κρύο και την αϋπνία πιο ανυπόφορη είναι ο αποχωρισμός από φίλους, οικογένεια, σύντροφο (ειδικά το τελευταίο πονάει αφόρητα) και η μοναξιά. Γι’ αυτό το λόγο όλοι έχουν κλάψει στο στρατό. Πολλοί το θεωρούν αδυναμία. Ότι, δήθεν, δεν μπορείς να θωρακίσεις τον εαυτό σου για να ανταπεξέλθει σε δύσκολες καταστάσεις και το επικρίνουν ή ντρέπονται. Γι αυτό όταν κλαίνε κρύβονται. Κλαίνε στις τουαλέτες, στα ντουζ, στη σκοπιά, στο θαλαμοφυλίκι 3-6, και όπου αλλού μακριά από επικριτικά βλέμματα. Αλλά όπου το έχω δει να γίνεται το θαύμασα και με συγκίνησε πάρα πολύ. Κι εγώ είχα τέτοιες στιγμές. Θυμάμαι τώρα τη μακρά σιωπή της Δώρας στο τηλέφωνο όταν της ανακοίνωσα τη μετάθεσή μου στη Σαμοθράκη και θυμάμαι να κλαίμε μαζί στο τηλέφωνο.

Επίσης, όλοι κάνουν φίλους στο στρατό. Μπορεί να κάνει κανείς καμιά ντουζίνα φίλους σε όλη τη διάρκεια της θητείας. Ήδη μου ‘ρχονται στο μυαλό καμιά εικοσαριά. Αλλά οι φίλοι του στρατού είναι μια ιδιαίτερη κατηγορία. Αν εξαιρέσεις έναν ή δύο που θα κρατήσεις επαφές, τους υπόλοιπους ξέρεις ότι δεν θα τους ξαναδείς ποτέ ή μπορεί να πέσεις πάνω τους σε άσχετο τόπο και άσχετη στιγμή εντελώς μα εντελώς τυχαία. Παρ’ όλ’ αυτά, υπάρχει κάπου βαθιά κρυμμένο ένα περίεργο συναίσθημα δεσίματος και πάντα χαίρεσαι όταν βλέπεις ή θυμάσαι κάποιους απ αυτούς.

Να πω κάτι για τους καραβανάδες. ΕΙΝΑΙ Η ΠΙΟ ΑΧΡΗΣΤΗ ΦΑΡΑ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ. Δεν κάνω πλάκα ούτε το λέω από προκατάληψη για το χαρακτήρα της δουλειάς τους. Το θέμα είναι ότι δεν κάνουν ούτε αυτή. Δεν πίστευα στα μάτια μου πόσο άχρηστοι είναι όταν το διαπίστωσα. Τεμπέληδες και κουράδες, μπάσταρδοι χώστες, αδιάφορα γαϊδούρια και γουρούνια σκέτα. Αλλά είναι τόσο καριόληδες που δεν σταματούν ποτέ να σε εκπλήσσουν ακόμα κι όταν απολύεσαι. Κι όμως αυτή τη φάρα η ελληνική κοινωνία σκίζεται για να τη συντηρήσει. Δεν είναι μόνο τα λεφτά του προϋπολογισμού που δίνονται για εξοπλισμούς. Για να συντηρηθεί αυτός ο παρασιτικός μηχανισμός σε κτίρια, σε μέριμνα, σε γραφειοκρατία, σε ασφάλεια του προσωπικού κ.α. χρειάζονται τεράστια ποσά. Δεν υπάρχει άλλη κοινωνική ομάδα που απολαμβάνει τα προνόμια των στρατιωτικών. Σε ζητήματα ασφάλισης είναι οι πιο προνομιούχοι. Ο στρατός καλύπτει όλα τα έξοδα τους για νοσηλεία, είτε των ιδίων είτε των γονιών τους είτε των παιδιών τους. Ποιος άλλος ασφαλιστικός φορέας έχει τέτοια προνόμια; Ξέρετε επίσης καμιά άλλη κοινωνική ομάδα να διατηρεί με δαπάνη του κράτους λέσχες που κάνουν φτηνό πολύ καλό φαΐ για τα μέλη τους και την βρωμοσπορά τους; Εννοώ παιδιά και εγγόνια. Ξέρετε καμία άλλη κοινωνική ομάδα που τις παρέχονται, με έξοδα του κράτους πάντα, σπίτια και κατασκηνώσεις για παιδιά και γέροντες, δωρεάν ή σε εξευτελιστικές τιμές; Εγώ δεν ξέρω.

Δεν θέλω να πω άλλα. Βαρέθηκα. Δεν θέλω να ξαναμιλήσω για στρατό. Πριν κλείσω να αναφέρω ότι η στρατιωτική μου θητεία έγινε με τη βοήθεια των κάτωθι διεγερτικών, αναλγητικών, παραισθησιογόνων, αναισθησιογόνων:
Jack Kerouak, Στο Δρόμο
-//-, Οι Υποχθόνιοι
-//-, Οι Αλήτες του Ντάρμα
-//-, Big Sur
William Burroughs, Το Σοκάκι Των Ανεμοστρόβιλων
Σώτη Τριανταφύλλου, Τα Κινέζικα Κουτιά (αυτή τι έπαθε κι έγραψε τέτοια πατάτα;)
Bob Dylan, The Cuckoo
-//-, John Brown
-//-, A Hard Rain Is-A-Gonna-Fall
Johnny Cash, San Quentin
-//-, One
-//-, When The Man Comes Around
Lizzie West, 19 Miles to Baghdad
Την οικογένειά μου
Τα τηλέφωνα και τα μηνύματα του μπάκα, του Σβέικ, του Πατζ, του Μπάμπη, της Φύλλιας και των υπόλοιπων φίλων και γνωστών.
Την υπομονή της Δώρας
Το δέμα της Δώρας
Τις υποσχέσεις τις Λίνας για καυτές εξορμήσεις στις παραλίες της Χαλκιδικής, υποσχέσεις που δεν κράτησε, αλλά ποιος έχει το σθένος να της κρατήσει κακία;
Και πολλά άλλα που βαριέμαι να τα γράψω όλα.

Επίσης μερικές ευχαριστίες και μερικά γαμωσταυρίδια για να μπουν όλοι στη θέση τους έστω και αργά.
Τα ευχαριστήρια πάνε στους εξής:
Όλα τα παιδιά που υπηρετήσαμε μαζί στη 289 ΠΠΠ στη Σαμοθράκη ανεξαρτήτως σειράς. Δεν τους αναφέρω όλους ξεχωριστά, ξέρουν αυτοί ποιοι είναι.
Το Νικο, τον Τάσο, το Στάθη και το Βασίλη από το Κέντρο στην 165 ΜΠΕΠ
Την Επχία Εμμανουϊλίδου Γεωργία, για όλα και για τα μαγικά της με τη μετάθεση στη Θεσ/νίκη
Το ΕΠΟΠ Δνέα Σταύρο Γκόβα άπο την 110 Α/Κ ΜΜΠ που είναι και πατριωτάκι μου.
Το Λγό Φίλιππο Κετίκογλου από την 110 Α/Κ ΜΜΠ. Αυτός ο άνθρωπος δεν ταίριαζε με το στρατό. Είχε φοβερό χιούμορ, είχε πολύ αστεία προσωπικότητα και ήταν πάντα χαρούμενος. Ήταν μάλλον η εξαίρεση
Τον Αλχία Κυβερτζικίδη Κων/νο από τη ΣΔΙΕΠ. Είναι το καλύτερο παιδί του στρατού. Λες και δεν είναι στρατιωτικός. Γίνεται ένα με τους φαντάρους και όλοι τον συμπαθούνε. Άγριος (δήθεν) μεταλλάς αλλά στο βάθος ευγενική ψυχή, όπως όλοι αυτού του είδους. Τώρα μετατέθηκε κάπου στη Ρόδο. Να ναι καλά όπου κι αν είναι ό,τι κι αν κάνει.
Τον Τχη Σαλτσίδη Νικόλαο. Διοικητής του Λ/Δ της ΣΔΙΕΠ. Για την κατανόησή του.
Σόρρυ αν ξεχνάω κανέναν.

Γαμώ το Χριστό και την Παναγία, το σόι, τα παιδιά, τους γονείς, των κάτωθι:

Λγε Διονύσιε Η. από την 165 ΜΠΕΠ άντε γαμήσου κι εσύ και το έθνος σου
Ανθλγε Ηλία Ζ. από την 165 ΜΠΕΠ να πας να γαμηθείς μπασταρδάκι με τη μανούρα που μου ‘κανες στο κέντρο με την άδεια. Να πας να γαμηθείς κι εσύ και το Μακεδονία Ξακουστή που μας έβαλες να γράψουμε 50 φορές σαν τιμωρία.
Λγε Βασίλη Ε. από τη 289 ΠΠΠ. Τι να σου πω ρε μπαγλαμά; Έκανες 4 μήνες να μου δώσεις άδεια ενώ μπορούσες πάνω στο δίμηνο
Τχη Ιωάννη Χ. από το 4ο ΕΓ στη Σαμοθράκη. Δεν ξέρω γιατι σε βάζω εδώ πέρα. Δε μου κάνες τίποτα. Μάλλον επειδή ήσουν λίγο εξυπνάκιας.
Υπχε Φάνη Ε. από τη 289 ΙΜΑ Βρωμοσπορά αν σε πετύχω τη γάμησες. Ο τύπος αντιμετώπιζε ποινή αποστρατίας γιατί χτύπησε φαντάρο. Δεν ξέρω τι απέγινε. Προς τιμή του Σχη Δημήτρη Γ. διοικητή του στρατοπέδου στη Σαμοθράκη τον κηνύγησε, θέλω να πιστεύω μέχρι τέλους
Τχη «δεν θυμαμαι τ όνομα σου» από το 2ο ΕΓ της Σαμοθράκης. Ήσουν πολύ βλάκας ρε αδερφάκι μου. Ξυνομούρη αφελή που το ‘παιζες άγριος όλοι σε κοροϊδεύαν. Να ναι καλά οι γραφιάδες σου ο Ταβουλάρης και ο Αθανασόπουλος που σ’ ανεχτήκανε τα παιδιά. Αλλά να ξέρεις ρίξαμε πολύ γέλιο με την πάρτη σου.
Ανθστή Παναγιώτη Σ. από τη ΣΔΙΕΠ να μη σου φύγει ποτέ το κεκέδισμα. Αναρωτιέσαι από πού προέρχεται; Αφού ρε μαλάκα είσαι 35 χρονών και ζεις ακόμα με τη μάνα και τον πατέρα σου τη στιγμή που έχεις μόνιμη δουλεία με μισθό πάνω από 1000 ευρώ.
Μόνιμη Υπάλληλε Κατερίνα Μ. από το 1ο Γραφείο του Λ/Δ της ΣΔΙΕΠ. Καλά μωρή κωλόγρια πώς την είδες; Μας χώνουν οι καραβανάδες μας χώνει και το πολιτικό προσωπικό;

Μπορεί να ξέχασα πολλούς που θα ‘πρεπε να είναι εδώ μέσα, αλλά έχετε χάρη που θυμάμαι μόνο τις πιο σημαντικές γελοίες προσωπικότητες

Άντε γαμήσου, λοιπόν, στρατέ, ελληνικό κράτος και ελληνικό έθνος που θες το καλύτερο κομμάτι του πληθυσμού σου στην καλύτερή του ηλικία να χαραμίζει έναν ολόκληρο χρόνο από τη ζωή του.
Άντε γαμηθείτε, λοιπόν, καραβανάδες. Εμείς απολυθήκαμε ή θα απολυθούμε. Εσείς μια ζωή στα σκατά θα κολυμπάτε. Μια ζωή και σήμερα για σας. Βρωμοκουράδες.

Για τον κάθε ένα από σας που πρόκειται να καταταγεί θα σας πω αυτό που μου πε ο Αρης ο Ρόβας δύο μέρες πριν φύγω από Γρεβενά για Παρανέστι, με πολύ σοφία, σηκώνοντας ένα σφηνάκι τεκίλα:
«Καλά να πάς, καλά να ‘ρθείς, καλά να πα να γαμηθείς»

Αυτά. Νεόπουστα!!! Με την καλή έννοια!!!

Φονιάδες με κότερα

Λίγο πριν σκάσει ο χαμός των 8 εργατών στο Πέραμα, η Espresso ανακοίνωνε το καινούργιο απόκτημα του Βουλγαράκη: "...ένα καμπινάτο ταχύπλοο 14 μέτρων!...Στόχος του υπουργού ήταν να αποκτήσει ένα πλεούμενο το οποίο να συνδυάζει την εξωτερική εμφάνιση με την άνεση στους εσωτερικούς χώρους. Γι’ αυτό και επέλεξε το Uniesse 42 Οpen, σε χρώμα μπλε, που έχει στοιχεία τόσο από τα ιταλικά σπορ σκάφη όσο και από τα κλασικά αμερικανικά fishing, όπως την πεπλατυσμένη πλώρη, τη μακριά δελφινιέρα και το χαρακτηριστικό χαμηλωμένο κόκπιτ, ενώ διακρίνεται και για την ιδιαίτερα υψηλή αισθητική του...." (όλο το άρθρο εδώ: http://www.espressonews.gr/default.asp?pid=2&la=1&artid=775008&catid=5).



"...Θέλω να εκφράσω τη λύπη μου, τη βαθειά οδύνη μας για το χαμό των οκτώ συνανθρώπων μας στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη του Περάματος. Για το περιστατικό διεξάγεται ήδη προανάκριση και τα αποτελέσματά της θα οδηγήσουν στον καταλογισμό των ευθυνών..."
Πόλεμος.

Τέχνη

Η είδηση είναι ότι ο Ρώσος μεγιστάνας Αμπράμοβιτς αγοράζει τέχνη με τη σέσουλα. Και δεν είναι ο μόνος. Η αγορά έργων τέχνης είναι πλέον ένα από τα πιο δημοφιλή σπορ των υπερ-πλούσιων του κόσμου. Και τα καλλιτεχνικά νέα απασχολούν πια όχι μόνο τις λευκές σελίδες των ένθετων για την τέχνη, αλλά και τις ροζ σελίδες για την οικονομία. Ένα κατατοπιστικό άρθρο για την νέα τάση υπάρχει εδώ: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_11/07/2008_277256.
Τι θα σημάνει αυτή η εξέλιξη για την τέχνη; Προφανώς μια άνθιση του «καλλιτεχνικού προϊόντος» τα επόμενα χρόνια. Η μεσαία τάξη θα υποστεί βέβαια μια συμπίεση στα εισοδήματά της, όπως όλα δείχνουν, και ο συγκεκριμένος κύκλος συμμετεχόντων στα καλλιτεχνικά δρώμενα θα αντιμετωπίσει δυσκολίες. Όμως, η τηλεοπτική εικόνα εύπορων μαζών που ενδιαφέρονται για την τέχνη (και δεν εννοώ τον κινηματογράφο, το θέατρο ή το βιβλίο, όσο τις εκθέσεις, τα μουσεία και τα φεστιβάλ) μπορεί να συντηρηθεί, ώστε το ενδιαφέρον των μεγιστάνων να μην μείνει μετέωρο. Βέβαια, ο κίνδυνος ότι η τέχνη θα διαμορφώνεται όλο και περισσότερο με βάση τις θελήσεις και τα γούστα της πλούσιας ελίτ που θα την αγοράζει και θα την χρηματοδοτεί θα είναι όλο και μεγαλύτερος.
Όμως, ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει η σύγχρονη τέχνη, ακόμα και στην πιο πρωτοποριακή μορφή της, δεν περιορίζεται στους Αμπράμοβιτς. Υπάρχει ένας κίνδυνος βαθύτερος, πιο αθόρυβος και γι’ αυτό πιο ύπουλος. Ζώντας σε ένα παρατηρητήριο στο μέσο του Αιγαίου, μου είναι πιο εύκολο να τον διακρίνω.

Είναι οι καραβιές των προσφύγων που σκάνε κάθε μέρα από τις ακτές της Αφρικής και της Ασίας η βόμβα που πάνω της κάθεται ο σύγχρονος πολιτισμός της Δύσης. Άνθρωποι απελπισμένοι, κατά βάση από χώρες θύματα ιμπεριαλιστικών πολέμων – Αφγανιστάν, Ιράκ, Παλαιστίνη, Σομαλία - , πολλά γυναικόπαιδα, που έρχονται να αναζητήσουν άσυλο και λίγη από την ευημερία των δυτικών κοινωνιών. Πολλοί από αυτούς συλλαμβάνονται πριν μπουν στα φουσκωτά σκάφη που τους μεταφέρουν. Άλλοι αποτρέπονται από λιμενικά σκάφη της Ενωμένης Ευρώπης που επιτέλους βρήκε το νόημα της πολιτικής της ενοποίησης στο κυνηγητό «λαθρομεταναστών». Όσοι τα καταφέρνουν να βγουν απέναντι, συλλαμβάνονται και οδηγούνται σε κέντρα υποδοχής – κρατητήρια, μέχρι να ολοκληρωθεί η καταδίκη τους για παράνομη είσοδο στην χώρα και να πάρουν το χαρτί της απέλασης. Στις 30 μέρες που έχουν στη διάθεση τους για να φύγουν, αρκετοί φτάνουν σε λιμάνια – στην Ελλάδα κυρίως στην Πάτρα – για να συνεχίσουν από κει, αν τα καταφέρουν, το ταξίδι προς τη Δύση. Η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται από το Γιβραλτάρ και τα ανοιχτά της Μάλτας μέχρι τις θάλασσες νότια της Ιταλίας και το Αιγαίο. Είναι μια θαλάσσια διαδρομή σημαδεμένη με αίμα, γιατί προφανώς στην παραπάνω περιγραφή λείπουν αυτοί που δεν κατάφεραν ποτέ να φτάσουν στην άλλη πλευρά.

Είναι πολλή η συζήτηση για την οικουμενικότητα των δικαιωμάτων που γέννησαν οι ευρωπαϊκές αστικές επαναστάσεις, πολλές φορές και αρκετά παθιασμένη. Όμως το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν κατακτήσεις όπως το δικαίωμα ψήφου, ο περιορισμός της θρησκευτικής εξουσίας, τα δικαιώματα για τις γυναίκες και τις μειονότητες, είναι οικουμενικές ή όχι. Το ερώτημα είναι αν οι κατακτήσεις αυτές αποτελούν διαβατήριο για τους απελπισμένους του κόσμου που μας χτυπάνε την πόρτα ή αποτελούν κόκκινη κάρτα αποκλεισμού τους. Αν τα δικαιώματα αυτά είναι οικουμενικά, είναι αυτονόητο πως πρέπει να ανοίξουμε τις πόρτες και να δεχτούμε όλους όσους θέλουν να τα γευτούν. Αν όμως τα δικαιώματα αυτά μετατραπούν σε προϋποθέσεις για να ανοίξουμε την πόρτα μας, τότε δεν συνιστούν οικουμενικά δικαιώματα, αλλά περισυλλογή πτωμάτων.

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την συζήτηση για την τέχνη; Νομίζω μεγάλη. Αν η πολιτική της Ευρώπης-φρούριο επικρατήσει, αν οι 18 μήνες προφυλάκισης και η οριστική καταδίκη προσφύγων που συλλαμβάνονται δεύτερη φορά περάσουν χωρίς σφοδρή αντίδραση, η τέχνη εντός των τειχών θα έχει χάσει οποιαδήποτε ηθική νομιμοποίηση. Θα είναι μια τέχνη αφυδατωμένη, ακόμα και αν στην μορφή και το περιεχόμενό της είναι πρωτοποριακή. Θα έχει χάσει το χαρακτηριστικό της γενικής απεύθυνσης σε όσους θέλουν να την απολαύσουν. Γιατί μετά τον 18ο αιώνα, στην Ευρώπη, η είσοδος των μαζών στο πολιτικό προσκήνιο άλλαξε ριζικά και το τι είναι τέχνη, έκανε πρόταγμά της και την επιταγή να φτάνει η τέχνη σε όλους, όσο δύσκολο και αν γνωρίζουμε πως είναι αυτό και λόγω της τέχνης ως τέτοιας και λόγω της κοινωνίας όπως είναι σήμερα.

Η συζήτηση αυτή είναι βέβαια παλιά. Η άνοδος του φασισμού τον Μεσοπόλεμο έδωσε το έναυσμα για μια μεγάλη αντιπαράθεση στους κύκλους των καλλιτεχνών. Κρατάμε και την ανάγκη της στράτευσης στις πολιτικές προκλήσεις που θέτει μια εποχή και την αυτονομία της τέχνης που σημαίνει ότι δεν μπορούμε να βγάλουμε εκτός καλλιτεχνικού κύκλου τον Σελίν και τον Πάουντ επειδή διαφωνούμε με τις πολιτικές πεποιθήσεις τους.

Όμως εδώ δεν τίθεται απλώς ένα ζήτημα στράτευσης της τέχνης. Ο ορατός κίνδυνος είναι πως μέσα στην Ευρώπη θα εξελίσσονται ίσως τα πιο πρωτοποριακά καλλιτεχνικά πειράματα, τη στιγμή που στα σύνορά της θα εκτελούνται τα στυγνότερα εγκλήματα. Ο Σελίν και ο Πάουντ μπορεί να κάνανε τέχνη. Όμως, μπορεί μια έκθεση ή ένα μουσείο με την πινακίδα στην είσοδο "Απαγορεύεται η είσοδος σε σκύλους και σε νέγρους" να στεγάζει τέχνη;

Αυτός ο κίνδυνος είναι για μένα η μεγαλύτερη πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η σύγχρονη τέχνη, αν δεν θέλει να καταλήξει σαν το φιλειρηνικό κίνημα του Ισραήλ - τόσο "πρωτοποριακό" και όμως τόσο ευνουχισμένο από τον τρόμο της πλημμυρίδας των Αράβων προσφύγων που θα επιστρέψουν στην παλαιστινιακή γη, αν υπάρξει ποτέ ειρήνη και δικαιοσύνη.

Μόνο ένα κίνημα που αντιστρατεύεται στην ρίζα της την εξουσία της ευρωπαϊκής κυρίαρχης τάξης μπορεί να διασώσει την τέχνη από μια ανεπανόρθωτη καταστροφή. Αν το κίνημα αυτό αγκαλιαστεί και από κομμάτια καλλιτεχνών, που θα φέρουν εντός του τόσο την προσωπική όσο και την "επαγγελματική" τους στράτευση, αυτό θα είναι ιδανικό.

Το βέβαιο είναι πως το μέλλον της σύγχρονης τέχνης είναι ακατάλυτα δεμένο με τους Αφγανούς που επιχειρούν να περάσουν καθημερινά τα θαλάσσια τείχη του Αιγαίου, έστω κι αν δεν την έχουν ακουστά ούτε στο ελάχιστο, έστω κι αν δεν έχουν δει ούτε ένα έργο του Φράνσις Μπέικον, σαν κι αυτά που αγόρασε με επευφημίες ο Αμπράμοβιτς.

(Tο post αυτό είναι κομμάτι της απολογίας μου για τις φορές που έχω χρησιμοποιήσει τη λέξη "λαθρομετανάστες" στο στρατόπεδο, ακολουθώντας εντολές. Οι φωτογραφίες από το νεκροταφείο της Μυτιλήνης.)

Οδηγός για απαλλαγές ΙΙ

Το παραπάνω ήταν αναρτημένο στην ιστοσελίδα http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=881439.

Πληροί τα κριτήρια του Οδηγού μου για τις απαλλαγές.

Και γι' αυτό το ανεβάζω.

"Εθνικός"

Δεν ξέρω γιατί, αλλά σήμερα μου καρφώθηκε να βρω τα εκλογικά αποτελέσματα στον Δήμο Παπάγου, εκεί δηλαδή που διαβιώνει η ανώτερη ιεραρχία του Ελληνικού Στρατού, και να τα συγκεντρώσω σε κοινή θέα.

Απόλυτη παντοκρατορία της Νέας Δημοκρατίας, αν και 20 χρόνια εκτός εξουσίας.

Το 1996: 60,11%,

το 2000: 62,27%

το 2004: 65,53%

και το 2007: 59,68%.

Το ΠΑΣΟΚ σε ποσοστά γύρω στα 20-25%.

Το 1996: 21,70%

Το 2000: 27,62%

Το 2004: 20,76%

Και το 2007: 16,90%

Και η Αριστερά μόνιμα χαμηλά, αν εξαιρέσει κανείς μια άνοδο του ΣΥΝ στις τελευταίες εκλογές.

Για τις ιδιαίτερες προτιμήσεις αυτού του 60% που προτιμά τη Ν.Δ, να πω εδώ ότι κάθε φορά που κατεβαίνει ακροδεξιό ψηφοδέλτιο, ο Δήμος Παπάγου του δίνει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά του. Στις τελευταίες εθνικές εκλογές, το ΛΑΟΣ πήρε σχεδόν διπλάσιο ποσοστό από το εθνικό του. Όμως, αυτό φαίνεται καλύτερα σε συνθήκες «χαλαρής» ψήφου. Δεν υπάρχουν δυστυχώς στο διαδίκτυο τα νομαρχιακά αποτελέσματα του 2002 ανά δήμο, ωστόσο από ανάλυση της Public Issue μαθαίνουμε ότι ο Καρατζαφέρης πήρε στον Δήμο Παπάγου το υψηλότερο ποσοστό του, δηλαδή 23% (έναντι 44% του Τζανετάκου, βλ.: http://www.publicissue.gr/521/karatzaferis).

Στράτευση στα 18 είπατε;

Καλός πολίτης

Για όσους ενδιαφέρονται, να ενημερώσω ότι ο Κώστας Αϊβαλιώτης, βουλευτής του ΛΑΟΣ και συν-όμηρος μέχρι προσφάτως, εξέτισε την 45νθήμερη θητεία του και επέστρεψε κανονικά στα βουλευτικά του καθήκοντα.

Παρά τις διαμαρτυρίες που είχαν ακουστεί από στελέχη του ΛΑΟΣ για τη μη στράτευση του Αϊβαλιώτη (ο οποίος σημειωτέον είχε πλαστογραφήσει το στρατολογικό του χαρτί για να διοριστεί διαδοχικά σε δύο Υπουργεία), ο βουλευτής απολαμβάνει και πάλι της εμπιστοσύνης του αφεντικού του ΛΑΟΣ Καρατζαφέρη.

Έτσι, ο Αϊβαλιώτης θα είναι πάλι ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος στο Α' Θερινό Τμήμα της Βουλής (δες εδώ: http://www.ana-mpa.gr/anaweb/user/showprel?service=3&maindoc=6610364).

Άλλωστε δεν είχε ποτέ χάσει την εμπιστοσύνη του αφεντικού του, όπως φαίνεται από την απάντηση σε ερώτηση του Χατζηνικολάου, (βλ. εδώ: http://www.youtube.com/watch?v=8_1Tyw7sFPo), από την οποία μαθαίνουμε και ότι ο Αϊβαλιώτης ήταν κοινοβουλευτικός βοηθός του Ν. Κακλαμάνη και του Γ. Μαρίνου στο Ευρωκοινοβούλιο για πολλά χρόνια.

Μετά από όλα αυτά και με αναπτερωμένο το εθνικό του φρόνημα, ο Αϊβαλιώτης αναλαμβάνει ξανά το θεάρεστο έργο του, με επερωτήσεις στη Βουλή που τσακίζουν (τουρκικά) κόκκαλα (για περισσότερα, βλ. εδώ: http://www.enet.gr/online/online_text/c=110,id=65779632).

Εθνικός ζόφος.

Ποδόσφαιρο

Το στρατόπεδο βγαίνει σιγά σιγά από τον αστερισμό του EURO. Οι ευχές μου να πάει καλά η Ελλάδα δεν εισακούστηκαν. Μην φανταστεί κανείς καμία ξαφνική μου μεταστροφή υπέρ της "Εθνικής μας". Απλά, όσο η Εθνική έπαιζε στην τηλεόραση, η ζωή κάποιων ενοχλητικών καραβανάδων είχε αποκτήσει νόημα άλλο από το να μας μαυρίζουν τη ζωή. Περισσότερη Εθνική σήμαινε λοιπόν περισσότερη ησυχία. Τζίφος όμως, το σχέδιό μου βυθίστηκε μαζί με το πειρατικό του Ρεχάγκελ...

Όμως το EURO εξακολουθούσε να παίζει στις οθόνες του στρατοπέδου. Και πώς όχι; Η ποδοσφαιρική βιομηχανία του EURO και των λοιπών διεθνών διοργανώσεων δεν προσφέρει απλώς ένα καλό θέαμα. Προσφέρει ίσως το πιο πετυχημένο πάντρεμα των τάσεων του σύγχρονου καπιταλισμού: από την μια πλευρά η διεθνοποίηση, η βιομηχανία των σπορ, το άφθονο χρήμα, τα γήπεδα-σαλόνια με τους παίκτες των εκατομμυρίων ευρώ. Και από την άλλη η εθνική πίστη, η εκμετάλλευση των βαθιά ριζωμένων εθνικών ταυτοτήτων εκατομμυρίων ανθρώπων, ολόκληρων λαών. Παγκοσμιοποίηση και εθνικισμός στην ίδια αλάνα, με αποτέλεσμα αμύθητα κέρδη από τα τηλεοπτικά δικαιώματα, τους τόνους μπύρας, πίτσας και σκουπιδοφαγητού, κοινώς από το χαρμάνιασμα στρατιών ολόκληρων από ποδοσφαιρόφιλους καταναλωτές. Τα αφεντικά της ποδοσφαιρικής βιομηχανίας, θα πρέπει να κάνουν μια κουβέντα με τους πολιτικούς ηγέτες της Ευρώπης για να τους "σφυρίξουν" το μυστικό της επιτυχίας. Γιατί αλλιώς, ο Θαπατέρο και η Μέρκελ κινδυνεύουν να περάσουν πολλά ακόμα βαρετά κυριακάτικα απογεύματα στις εξέδρες των γηπέδων, γυρεύοντας λίγη από τη χρυσόσκονη αυτής της επιτυχίας.

Αλλά, δεν θέλω να είμαι μονόπλευρος. Η εξήγηση της επιτυχίας του μαζικού ποδοσφαιρικού θεάματος δεν μπορεί να είναι μόνο αποτελεσμα μιας πετυχημένης συνταγής των πολυεθνικών που χαρμανιάζουν τα ανύποπτα θύματά τους. Σε κάθε πετυχημένη προσφορά αντιστοιχεί και η ανάλογη ζήτηση. Ίσως το διαφημιστικό της ΝΕΤ για το EURO συνόψιζε με τον καλύτερο τρόπο τί ψάχνουν σ' αυτές τις διοργανώσεις οι τηλεθεατές τους: παίκτες που αγκαλιάζονταν εκστασιασμένοι, κόσμος στις εξέδρες που πανηγύριζε βγάζοντας δυνατές κραυγές, ποδοσφαιριστές σε σκληρά μαρκαρίσματα και χορευτικές κινήσεις στον αέρα, απελπισμένα βλέμματα οπαδών και παικτών που έχασαν το όνειρο στο παρά ένα. Πάθος, συγκίνηση, αδελφοσύνη, απελπισία, έκπληξη: όλα αυτά που το σύγχρονο σύστημα στερεί από εκατομμύρια ανθρώπους, κάνοντας της ζωή τους βαρετή και μονότονη, το σώμα τους νωθρό και δυσκίνητο, τη σκέψη τους έτοιμη να δεχτεί το αναμενόμενο ως βέβαιο, είναι όλα εκεί με το πάτημα ενός κουμπιού, τυπικά "δωρεάν". Και το σημαντικότερο: όλοι μπορούν να συμμετέχουν, όλοι δικαιούνται να έχουν άποψη, ανεξάρτητα από την ταξική τους θέση, την μόρφωση, ή ο,τιδήποτε άλλο βρίσκουν οι καθημερινοί άνθρωποι μπροστά τους ως εμπόδιο στην προσπάθειά τους να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη. Μια επαγγελία ισότητας και δημοκρατίας σε έναν κόσμο που η δημοκρατία έχει αποκτήσει χορηγό της την Siemens...

Είναι νόμιμο να διαχωριστεί κανείς από αυτό το πάθος;

Κάπου διάβαζα για τους "Κόκκινους Θρησκευόμενους Επιστήμονες", ένα βιβλίο με 40 συνεντεύξεις ανθρώπων της τέχνης, της επιστήμης, της πολιτικής, που δήλωνουν παθιασμένοι με τον Ολυμπιακό. Η υπόκλιση στο ποδοσφαιρικό πάθος έχει φτάσει σε επίπεδο παροξυσμού. Η Αριστερά κάνει ασκήσεις αντι-ελιτισμού προσκυνώντας τη στρογγυλή θεά και το ποδόσφαιρο. Ο περσινός sportscaster της Εθνικής που δηλώνει "ακροαριστερός" του ΣΥΝ, μας καλεί ως "Έλληνες!" από τα τηλεοπτικά σποτάκια του Γερμανού να καταναλώσουμε το πάθος για την ομάδα μας. Πρέπει να είναι απαραίτητα έτσι;

Γνώμη μου είναι πως ένα όραμα ριζοσπαστικής κοινωνικής αλλαγής νομιμοποιείται να αξιώσει το πάθος των μαζών με τρόπο που να ξεπερνάει το πάθος για το ποδόσφαιρο. Ένα επαναστατικό σχέδιο κοινωνικής αλλαγής και ο αγώνας για την υλοποίησή του μπορεί να προσφέρει τις υψηλότερες συγκινήσεις και να αξιοποιήσει τις νόμιμες επιθυμίες των μαζών για συγκίνηση και πάθος, στην υπηρεσία της απελευθέρωσης της ανθρωπότητας. Ο Τρότσκι στα πολύτιμα "Προβλήματα της καθημερινής ζωής" λέει πως η Οκτωβριανή Επανάσταση είναι "το ομορφότερο μυθιστόρημα του κόσμου" για τις μάζες που το έγραψαν. Το να αρνηθεί κανείς αυτή τη δυνατότητα, (δηλαδή να προέρχεται η συγκίνηση - όχι κάποιων μειοψηφιών αλλά μαζών ολόκληρων - από τον αγώνα για την κοινωνική αλλαγή και όχι από τα μπούτια του Χαριστέα) ισοδυναμεί με το να αρνείται την υπόθεση της κοινωνικής αλλαγής. Υπήρξαν στιγμές στην ιστορία που τεράστιες μάζες ανθρώπων κρατούσαν την ανάσα τους καθώς κρινόταν η έκβαση τιτάνιων κοινωνικών συγκρούσεων. Οι μειοψηφίες που υπερασπίζονται σήμερα την μέθοδο της επαναστατικής αλλαγής λογοδοτούν στις κορφές της συνείδησης των μαζών, στις καλύτερες δηλαδή στιγμές τους, και όχι στους πρόποδες. Είναι ο μόνος τρόπος για να φτάσουμε αυτές τις κορφές και να τις ξεπεράσουμε.

Μηπώς αυτό σημαίνει ότι απομονωνόμαστε; Πάντα υπάρχει αυτός ο κίνδυνος, και πολύ απο το σημερινό κοκορόζουμο για το ποδόσφαιρο οφείλεται στο ότι τις προηγούμενες δεκαετίες περίσσεψε ο ελιτισμός για τις επιθυμίες των πλειοψηφιών. Γνώμη μου όμως είναι πως μια παράταξη - έστω και μειοψηφική - που έχει το θάρρος να διαχωριστεί από το μαζικό "πάθος" που διεγείρουν οι εγκέφαλοι της βιομηχανίας του ποδοσφαίρου, θα έχει και την νηφαλιότητα να μιλήσει με τους πολλούς στη γλώσσα τους, με τρόπο που να κατανοεί την πολλαπλότητα των συγκινήσεων και να μην αποξενώνεται, αφού γι' αυτήν (για να χρησιμοποιήσω πάλι τον Τρότσκι) "τίποτα ανθρώπινο δεν μπορεί να της είναι ξένο".

Πρώτοι στον σχετικό κατάλογο θα πρέπει να φιγουράρουν σίγουρα όσοι υποστηρίζουν την τοπική τους ομάδα, αντιστεκόμενοι στις σειρήνες των "μεγάλων" του ποδοσφαίρου, στις πλουμιστές αθλητικές εκπομπές, στις μεγάλες εφημερίδες και τις ακριβές μεταγραφές. Οι τοπικές ομάδες είναι λιγότερο ποδόσφαιρο και περισσότερο αγάπη για τον τόπο και την κοινότητα που χτίστηκε πάνω του, είναι εκκλησίες - χαμένων, τις περισσότερες φορές - ελπίδων, ονείρων και ματαιώσεων, ζωντανών και νεκρών. Αυτοί οι άνθρωποι είναι δικοί μας άνθρωποι.

Δικοί μας είναι και όσοι παθιάζονται με τους "μεγάλους". Εκεί όμως θα λέγαμε ψέματα αν καταπίναμε ένα "πάθος" που τόσο ξεδιάντροπα και υποκριτικά καλύπτει ένα τεράστιο φαγοπότι μίζας και κέρδους. Στους ΑΕΚτζηδες, στους Βάζελους, και φυσικά στους φίλους μας τους Γαύρους, έχουμε να κάνουμε αυτή την φιλική κουβέντα, και το σημαντικότερο να τους προσφέρουμε μια άλλη πηγή συγκινήσεων, εξίσου ενδιαφέρουσα και δημοκρατική με το φαντασιακό του ποδοσφαίρου.

Όσο για την Εθνική; Εκεί θα μας επιτραπεί να απέχουμε από τα εθνικά πανηγύρια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα απέχουμε και από το κουβεντολόι. Και γιατί να το κάνουμε; Το πόστο μου στο στρατό έχει να κάνει με τα πλοία που αρμενίζουν στο Αιγαίο. Το βράδυ που η Εθνική Τουρκίας έπαιζε με την Γερμανία, στο Αιγαίο δεν κουνιόταν φύλλο. Και όλοι στο φυλάκιο ξέραμε γιατί. Ξαφνικά, αυτοί που τις προηγούμενες μέρες ήταν "τα πληρώματα του εχθρού", απόκτησαν τώρα πρόσωπο, γίνανε αυτό που είναι πραγματικά: κάποιοι σαν κι εμάς, στημένοι μπροστά σε μια οθόνη, διψασμένοι για μια νίκη, για μια συγκίνηση μέσα στη μίζερη στρατιωτική τους φυλακή. Ακριβώς σαν κι εμάς.

Στην περίπτωση του EURO, όσο και να φωνάζει ο Χελάκης, εκεί που τελείωναν οι "Έλληνες!" και η Εθνική, ξεκίναγε η καλή κουβέντα. Και φυσικά, το καλό ποδόσφαιρο.

Οδηγός για απαλλαγές

(Καλοί φίλοι ετοιμάζονται να παρουσιαστούν ενώπιον επιτροπών για το πολυπόθητο χαρτί της απαλλαγής. Το blog στηρίζει θερμά τις προσπάθειές τους και βοηθά έμπρακτα με διδακτικά παραδείγματα ανθρώπων που έχουν υποστεί ανάλογη διαδικασία.)

"...Τρεις κύριοι ντυμένοι μ΄όλη τη σοβαρότητα του κόσμου σχημάτισαν την ιατρική επιτροπή που θα ασχολιόταν με την διανοητική κατάσταση του Σβέικ και το συσχετισμό της με τα εγκλήματα του κατηγορητηρίου. Ο καθένας τους ανήκε σε διαφορετικό ψυχιατρικό κύκλο. Αλλά παρόλες τις διχογνωμίες, στην περίπτωση του Σβέικ συμφώνησαν. Τόση εντύπωση τους έκανε η παρουσία του.
Ο καλός φιλαράκος μας μόλις μπήκε στο γραφείο τους, είδε την φωτογραφία του Αυτοκράτορα και φώναξε μ' ενθουσιασμό:
- Ζήτω η Μεγαλειότητα ο Φραγκίσκος Ιωσήφ ο Πρώτος!
Μετά απ' αυτό δεν χρειάζονταν άλλα μέτρα και σταθμά να μετρήσουν και να ζυγίσουν τη διανοητική ανεπάρκεια του κατηγορουμένου.
- Ποιό είναι πιο βαρύ, το ράδιο ή το μολύβι; τον ρώτησαν.
- Μήπως τα ζύγισα καμιά φορά...
- Πιστεύεις στη Δευτέρα Παρουσία;
- Αν δεν τη δω πώς θα πιστέψω...
- Μπορείς να μετρήσεις τη διάμετρο της γης;
- Δεν μπορώ... Μπορώ όμως να σας βάλω κι εγώ ένα αίνιγμα: Έχουμε ένα σπίτι. Υπάρχουν τρία πατώματα και οκτώ παράθυρα σε κάθε πάτωμα. Στις στέγες εξέχουν τρεις καπνοδόχοι. Σε κάθε όροφο κάθονται τρεις οικογένειες. Λοιπόν σας ρωτώ: πότε πέθανε η γιαγιά της καθαρίστριας;
Οι τρεις γιατροί κοιτάχτηκαν με σημασία...".
(απόσπασμα από το: Γιαροσλαβ Χάσεκ, Ο Καλός Στρατιώτης Σβέικ, εκδόσεις ΔΑΜ, σελ. 32.)

Νάστια

Τα είχα σκεφτεί όλα. Δεν πρόλαβα να σε δω όταν μπήκες στο νοσοκομείο και, όταν έλαχε η άδεια, το επισκεπτήριο είχε σταματήσει. Γι' αυτό θα 'γραφα ένα post για σένα και θα το διάβαζες μετά, σαν ένα γράμμα που θα το 'παιρνες μόλις μπορούσες. Και το ξέρω, θα χαιρόσουν πολύ, γιατί σε σκέφτονται οι φίλοι σου στα δύσκολα. Θα έσκαγες κι ένα φοβερό γελάκι, θα φωτιζόταν και η ελίτσα σου.
Αλλά εσύ τα χάλασες όλα ρε Νάστια. Σε όλα απρόβλεπτη και ανατρεπτική. Εντάξει τώρα, πριν τα 40; Δεν προβλέπονται τέτοια...
Αλλά έτσι ήταν. "Ώριμη" η Νάστια, αλλά δεν έβαλε ποτέ κανέναν πάνω από το κεφάλι της. Επαναστάτρια βλέπεις, από αυτές που τα πήρανε σοβαρά αυτά που διαβάσαν στα βιβλία μας. Και ζόρικη γκόμενα, (εντάξει, ξέρεις τώρα τι θέλω να πω...), ζόρικη συντρόφισσα. Γελάγαμε πάντα με τη σκληράδα της, κι όταν μίλαγε στα αμφιθέατρα και έξω. Και πολλές φορές πλακωνόμασταν, μπίλιες γινόμασταν μέχρι να ξεθυμάνουμε και να τρέξουμε να φιλιώσουμε μετάξυ μας, να στρίψουμε και κανένα τσιγάρο.
Έτσι ήταν η Νάστια. Μοιραζόμασταν την ίδια αίσθηση του χρόνου, το σύμπαν της ήταν η διαδήλωση, το συνέδριο, η εφημερίδα. Σ' αυτά η παρουσία της ήταν δεδομένη, κάπου θα έσκαγε με τη μηχανή και το δερμάτινο, και το αγορέ μαλλάκι. Αλλά στο μετά, όλο και θα κανόνιζε κάποια απόδραση, ακούραστο τυπάκι η Νάστια, τι νόμιζες γεράσαμε επειδή πατήσαμε τα -άντα.
Και τώρα, πώς θα σε ξεπροβοδίσουμε σήμερα ρε Νάστια; Θα μαστε όλοι εκεί, θα κρατάμε τις σημαίες με το χρώμα που λάτρευες κι εσύ θα λείπεις. Θα περιμένουμε από κάπου να φανείς, με τη μηχανή και το δερμάτινο, και το αγορέ μαλλάκι...
Θα φωνάξουμε δυνατά, όπως θα φώναζες κι εσύ για μας, σαν σε διαδήλωση.
Γιατί, γαμώτο, έφυγε μία από μας.

Εγκέφαλος

Ο Γιάννης, φίλος που είναι μέσα, τελείωσε κι αυτός το «σχολείο» των ΛΥΒ, το θέατρο δηλαδή από το οποίο ο ελληνικός στρατός ψαρεύει δεκανείς για τα στρατόπεδα. Μία από τις ασκήσεις στις οποίες συμμετείχε ήταν η άμυνα εδάφους που δέχεται επίθεση από τον "εχθρό". Στην άσκηση, ο εχθρός ερχόταν από ανατολάς. Οι φαντάροι μας ήταν κρυμμένοι πίσω από σακιά και φυλλωσιές, βαμμένοι με φούμο, έτοιμοι για μάχη, με γεμάτα όπλα και ξεκάθαρες εντολές. Ο "εχθρός" ερχόταν από απέναντι, όρθιος, καμαρωτός και ακάλυπτος, κρατώντας κόκκινες σημαίες. Οι φαντάροι μας κατατρόπωσαν τον εχθρό. Στην άσκηση τηρούνταν όλοι οι κανόνες συνωμοτικότητας - ή μάλλον "εμείς" τηρούσαμε όλους τους κανόνες συνωμοτικότητας, γιατί οι εχθροί μόνο λαμπτήρες νέον δεν κουβαλούσαν. Οι φαντάροι αποκαλούνταν με αριθμούς (το 1, το 2, κοκ), οι τοποθεσίες αναφέρονταν κωδικοποιημένες (θέση Οδυσσέας Ανδρούτσος, θέση Καραϊσκάκης, κλπ), τα στελέχη είχαν ψευδώνυμα. Ένα όνομα ξεχώριζε στην άσκηση: αυτό του διοικητή "της μονάδας μας". Το ψευδώνυμό του ήταν Εγκέφαλος.

Εγκέφαλος.

"Νούμερο 1 προς Εγκέφαλο."

"Εγκέφαλε με λαμβάνεις;"

"Εγκέφαλος ακούει; Όβερ."

Ποιά άραγε εγκεφαλικά κύτταρα να αιματώνονταν, τι αισθήματα ηδονής να προκαλούνταν στον άντρα που άκουγε τον εαυτό του να αναφέρεται ως ο Εγκέφαλος, το πιθανότερο μετα από δική του προσωπική διαταγή;

Στην ιεραρχία του ελληνικού στρατού, τα περισσότερα μόνιμα στελέχη αντιμετωπίζουν τα καθήκοντά τους με κυνισμό και ευθυνοφοβία. Κι όμως κάπου κάπου, αραιότερα στα χαμηλότερα στρώματα, και συχνότερα στα υψηλότερα (σ' αυτά δηλαδή που έχουν χάσει κάθε επαφή με την καθημερινή στρατιωτική πραγματικότητα), τα έργα και οι ημέρες του ελληνικού στρατού είναι υπόδειγμα λειτουργικότητας και λογικής. Ακόμα και ιδιοφυίας.

Εγκέφαλος.

Η εκπαίδευση στα ΛΥΒ γινόταν κάτω από κιόσκια. Κάθε μέρα οι φαντάροι περπατούσαν μισό χιλιόμετρο για να πάνε και μισό χιλιόμετρο για να γυρίσουν. Ο λόγος; Η εκπαίδευση έπρεπε να γίνεται στα κιόσκια! Και πως όχι; Η θερμοκρασία άγγιζε τους 37 βαθμούς, ο ήλιος έκαιγε αλύπητα. Όμως, αλίμονο: τα κιόσκια δεν είχαν καλύμματα. Ήταν απλές σιδεριές. Αλλά οι πάγκοι έπρεπε να στηθούν κάτω από τα κιόσκια, τα υλικά να μεταφερθούν, οι πίνακες και τα αναλόγια να στηθούν, όλα κάτω από τα κιόσκια. Όμως τα κιόσκια δεν είχαν καλύμματα. Όταν ο Εγκέφαλος πρόσεξε τις ρυτίδες που προκαλούσε στα πρόσωπα των φαντάρων το ζαβλάκωμα από την αδιάκοπη έκθεση στον ήλιο, η διαταγή εκδόθηκε! Τα κιόσκια πρέπει να καλυφθούν. Μετά από μια βδομάδα εκπαίδευσης, τα καλύμματα ξεδιπλώθηκαν. Όμως τι ατυχία: τη μέρα που τα εφαρμόσανε, ο ήλιος κρυβόταν από σύννεφα και ένα κύμα ψυχρού αέρα σάρωνε την ατμόσφαιρα. Οι φαντάροι κρύωναν. Πρόβλημα.

Εγκέφαλος.

Ο υπεύθυνος των μαγειρίων σχόλασε την υπηρεσία του στις 3μμ. Ο επόπτης είχε απομείνει μόνος. Τα φαντάρια διευθετούσαν τα μαγειρία. Ο επόπτης πλησίασε τη λάτζα, για να διαπιστώσει με έκπληξη ότι το καθαριστικό είχε τελειώσει. Πρόβλημα. Τα πιάτα έπρεπε να πλυθούν γιατί την επομένη οι φαντάροι δεν θα είχαν πού να φάνε και το στέλεχος θα μοίραζε καμπάνες. Ο επόπτης διέκρινε στο βάθος της αίθουσας τη ροζ χλωρίνη που καθαρίζει τα πατώματα. Σήκωσε το μπουκάλι και διάβασε: Καθαρίζει. Λευκαίνει. Απολυμαίνει. Τα μελίγγια του συνοφρυώθηκαν υπό την πίεση σύνθετων φιλοσοφικών επαγωγών. Ακριβώς ό,τι χρειαζόμαστε, σκέφτηκε. Στρατιώτες!... Τα πιάτα πλύθηκαν με χλωρίνη. Πιάτα, πάγκοι, πατώματα, όλα έλαμψαν, αναδίδοντας μια στρατιωτικά ομοιόμορφη οσμή καθαριότητας.

Εγκέφαλος.

Η μέρα της ορκωμοσίας πλησίαζε. Το στρατόπεδο έπρεπε να λάμψει. Ο Διοικητής κοίταξε γύρω του. Το μέρος χρειαζόταν εμφανώς συγύρισμα. Εργατικά χέρια - δόξα τω Θεώ - υπήρχαν άφθονα. Τι τον ενοχλούσε στο γεμάτο πέτρες και θάμνους τοπίο; Για μια στιγμή χάθηκε μέσα σε έναν λαβύρινθο εγκεφαλικών αναζητήσεων. Η διαταγή εκδόθηκε. Οι φαντάροι να ξυπνήσουν. Τα σκαφτικά να βγουν από τις αποθήκες. Η διαταγή ήταν απλή στη διατύπωσή της και μεγαλοφυής στη σαφήνειά της: οι φαντάροι έπρεπε να μαζέψουν τις πέτρες και να φτυαρίσουν τους θάμνους. Το στρατόπεδο θα λάμψει.

Εγκέφαλος.

Ένας από τους λόγους γιατί δεν πρέπει να αφήσουμε τη λαομίσητη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας να στείλει τους 18χρονους στα στρατόπεδα είναι αυτός που η ίδια επικαλείται, ότι δηλαδή η θητεία διακόπτει τη μετέπειτα εκπαιδευτική διαδικασία και γι' αυτό είναι καλύτερο να προηγείται. Αν η θητεία νομοθετηθεί υποχρεωτικά και χωρίς αναβολή στα 18, μια γενιά νεαρών ανθρώπων κινδυνεύει με εγκεφαλική λοβοτομή. Η χειρότερη συνέπεια αυτής της λοβοτομής θα είναι η απέχθεια προς κάθε πειθαρχημένη διαδικασία εκπαίδευσης, λόγω της εσκεμμένης σύγχυσης που καλλιεργεί ο στρατός ονοματίζοντας οργουελλιανά τη λοβοτομή εκπαίδευση, την ηλιθιότητα θεωρία, την ισοπεδωτική βλακεία μάθημα. Απέναντι σε μια τέτοια προοπτική, δεν υπάρχει άλλος δρόμος παρά αυτός της οργής.

Έχω φάει τις ήττες μου

...είναι ο ήλιος, είναι η πολυήμερη βλαπτική έκθεση σε στρατόπεδο πεζικάριων στελεχών, είναι που έχω αρχίσει να ξεχνάω πώς ήταν όταν ήμουν πολίτης;... δεν ξέρω τι είναι... πάντως έχω φάει τις κατραπακιές μου. Και περιμένω.
Περιμένω να αποδράσω, με μια άδεια, με ένα ταξίδι, με κάτι επιτέλους που θα γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στους δύο εαυτούς μου.
Περιμένω την έκδοση ενός πολυπόθητου διαβατήριου για ένα ταξίδι, κάπου έξω. Σαν τον συστρατιώτη βουλευτή του ΛΑΟΣ Κώστα Αϊβαλιώτη που παρουσιάστηκε στο Πυροβολικό της Θήβας και τσίμπησε κατευθείαν άδεια και ταξίδι στο εξωτερικό. Κάτι τέτοιο. Ξέρω δεν είμαστε το ίδιο. Ξέρω, δεν έχω προσφέρει τόσα στην πατρίδα όσα αυτός. Ξέρω, ξέρω, το έθνος απαιτεί θυσίες.
Αλλά, θέλω κι εγώ. Και είμαι πολύ κουρασμένος για να γράψω περισσότερα.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟΥΣ ΟΤΙ, ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΝΙΚΗΣ ΤΗΣ ΚΑΛΟΜΟΙΡΑΣ ΜΑΣ ΣΤΗ EUROVISION, ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ 26/5 ΕΩΣ 1/6 ΘΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΤΟΥΡΝΕ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΑΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΡΙΑΣ ΣΕ ΔΕΚΑ ΤΥΧΕΡΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ.
ΟΙ ΤΥΧΕΡΟΙ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΑΠΟΛΑΥΣΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΛΟΜΟΙΡΑ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΜΠΟΥΦΕ ΜΕ ΕΚΛΕΚΤΟΥΣ ΜΕΖΕΔΕΣ ΜΑΓΕΙΡΕΜΕΝΟΥΣ ΣΕ ΗΛΙΕΛΑΙΟ, ΔΩΡΟ ΤΗΣ SHELL.
ΣΤΙΣ 2/6, ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΛΕΙ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟΥΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΑΝ ΓΚΟΤΖΙΛΑ ΜΕ ΟΡΥΚΤΕΛΑΙΟ ΤΥΠΟΥ Ε-58 Β, ΝΑ ΠΕΡΑΣΟΥΝ ΑΠΟ ΚΤΕΟ.
ΑΝΤΕ, ΣΚΟΠΙά ΤΩΡΑ!
ΑΧΑΡΙΣΤΟΙ.

Γράμμα από την Αφρική

Ο στρατός κατασκηνώνει.

Και το blog αργεί.

Εδώ και μια βδομάδα, και για ακόμα μία, τα περισσότερα στρατόπεδα της παραμεθορίου στήνουν σκηνές στο ύπαιθρο και «ασκούνται». Εντάξει, μην φανταστεί κανείς καμιά τρελή άσκηση, απλώς μαθήματα επιβίωσης στη φύση με πολλά κουνούπια και τρελή υγρασία το βράδυ. Όλοι υποφέρουν.

«Όλοι»;

Όχι ακριβώς. Και όχι το ίδιο.

«Όλοι» δεν υποφέρουν το ίδιο από το φάσμα της πείνας που ζώνει ξανά τον πλανήτη. Ο στρατός είναι η μικρογραφία αυτής της εικόνας.

Στον πλανήτη, υπάρχει μια ήπειρος που λέγεται Αφρική. Το ίδιο και στα σκηνάκια του ελληνικού στρατού.

Πάντα με εντυπωσίαζε αυτή η εικόνα από τον δορυφόρο που δείχνει το φως που φέγγει ο πλανήτης Γη, όπως φαίνεται από ψηλά. Το φως στα κέντρα του Δυτικού κόσμου είναι τόσο χτυπητό μπροστά στο σκοτάδι ολόκληρων ηπείρων.

Στα σκηνάκια, οι φαντάροι έχουν τις σκηνές τους, μόνο που είναι μικρότερες και πιο άβολες από αυτές των στελεχών. Για να το πω κομψά, στη σκηνή μου χωράνε τσίμα τσίμα 2 άτομα και τα συμπράγκαλά τους, ενώ στη σκηνή των στελεχών παίζεις μπάσκετ.

Οι σκηνές των φαντάρων δεν έχουν ρεύμα. Το βράδυ τις ζώνει το σκοτάδι. Με ζήλεια κοιτάμε το φως που ξεχειλίζει σπάταλα από τις σκηνές των ΕΠΟΠ και των δόκιμων που παίζουν τάβλι και ξερή (τα παίγνια απαγορεύονται για τους φαντάρους).

Οι ασκήσεις είναι υποχρεωτικές για τους φαντάρους, αλλά προαιρετικές για τα στελέχη (με το λογικό επιχείρημα ότι τα στελέχη έχουν ξανακάνει τα μαθήματα). Βεβαίως κανένας φαντάρος δεν δικαιούται να υπενθυμίσει ότι τα ίδια ακριβώς «μαθήματα» έχουμε κάνει στα κέντρα εκπαιδεύσεως. Κάτι τέτοιο θα συνιστούσε απειθαρχία.

Κάθε πρωί, οι φαντάροι πρέπει να τακτοποιήσουν τις σκηνές τους, που γίνονται αντικείμενο επιθεώρησης. Οι κουβέρτες πρέπει να είναι τεντωμένες, οι φάκελοι καθώς πρέπει – το γεγονός ότι οι κουβέρτες σε κλειστό χώρο το καλοκαίρι ανεβάζουν τη θερμοκρασία της σκηνής κατά 2-3 βαθμούς δεν αποτελεί λογικό επιχείρημα. Όλα τα προσωπικά αντικείμενα πρέπει να είναι μέσα στους σάκους, τα παπούτσια και οι παντόφλες το ίδιο. Οι αρβύλες πρέπει να είναι γυαλισμένες. Το γεγονός ότι η σκόνη και το χώμα είναι παντού δεν σημαίνει κάποια αλλαγή.

Οι περισσότερες σκηνές των φαντάρων είναι – από ειρωνεία – στημένες δίπλα στην ηλεκτρική γεννήτρια, που χαλάει τον κόσμο πρωί βράδυ με τον θόρυβό της. Ακούμε την παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά δεν μπορούμε να το αγγίξουμε.

Έτσι, στον καταυλισμό μας, υπάρχει μια κρυφή, αγεωγράφητη Αφρική. Έτσι λέγεται ο τόπος που οι κάτοικοί του βλέπουν τα δικαιώματά τους να περνάνε δίπλα τους, αλλά γνωρίζουν καλά τι θα πει υποχρεώσεις.

Από την ιδρωμένη αυτή ήπειρο, σας χαιρετώ.

Σβέικ.

Τιμές

(το παρακάτω post είναι ένα γράμμα που έστειλα στον αδελφό μου, που βρίσκεται - προσωρινά ελπίζω - εκτός Ελλάδας, στην Γερμανία, προς αναζήτηση εργασίας. Σχετίζεται με τη στρατιωτική μου ζωή και γι' αυτό το δημοσιεύω).

Σήμερα ήταν 9 Μάη. Σαν σήμερα τελείωσε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος με ήττα των ναζί και των συμμάχων τους, γι' αυτό η 9 Μάη γιορτάζεται ως μέρα της αντιφασιστικής νίκης.

Σου γράφω για να σου πω ότι συμμετείχα κι εγώ σ' αυτόν τον εορτασμό. Ήμουν ένας από τους 21 φαντάρους του αγήματος που παρουσιάστηκε στην Μητρόπολη και μετά στο Άγαλμα της Ελευθερίας για να τιμηθούν οι νεκροί του ελληνικού αντιφασιστικού αγώνα 1941-1944.

Θεωρώ ότι έχω συμμετάσχει σε αρκετά, αστεία σκηνικά στη ζωή μου. Αλλά τέτοια παρωδία, αδελφέ, δεν περιγράφεται. Όλο το σκηνικό ήταν τραγικό. Το άγημα το οργάνωνε ο ανθυπολοχαγός Κ., ένα μικρό στρατοκαβλάκι, που βασικά όμως ήθελε να είναι εντάξει απέναντι στους ανωτέρους του, να κάνει καλά τη δουλειά του, γι' αυτό προσπαθούσε να μας πωρώσει λέγοντάς μας να είμαστε αντρειωμένοι, κλπ, κλπ.

Το τι βρισίδι και σκατό έφαγε το πρωί όταν βγήκε ο διοικητής του Συντάγματος, δεν σου λέω τίποτα. Ούρλιαζε ο τύπος κι έφτυνε, "είναι αγυάλιστοι, ατέντωτοι...", ό,τι θες, λες και ζει σε άλλο στρατόπεδο και δεν ξέρει πώς είμαστε στην πραγματικότητα. "Τι είναι αυτά ρε Κ.!!!", κάτι τέτοια έλεγε και περνούσε μπροστά από τον καθένα, βρίσκοντας τα πιο απίθανα πράγματα, κάτι κλωστές που πετούσαν, κάτι τρύπες στα κράνη (που οι ίδιοι μας τα είχαν δώσει), λίγη σκόνη σε κανά άρβυλο... Έκανε το κομμάτι του ο άνθρωπος.

Όταν φτάσαμε στη Μητρόπολη, το σκηνικό επαναλήφθηκε, με νέο εξευτελισμό του ανθύπα και του λοχαγού αυτή τη φορά (του λοχαγού! που εμείς καθόμαστε σούζα μπροστά του, να τον βλέπεις να μην μπορεί να ψελίσει, εξευτελισμός μιλάμε...).Εκεί μάθαμε το άλλο καλό. Εκπρόσωπος της κυβέρνησης στην εκδήλωση θα ήταν ο Π. Κ., υφυπουργός. Για να τιμήσει την αντιφασιστική νίκη! Το γεγονός ότι θα επιθυμούσε τη φασιστική νίκη και θα γούσταρε να μην κάνουμε παρουσιάστε αλλά Χάιλ, δεν θα έπρεπε να μας χαλάει.

Μπροστά μας υπήρχαν τα στεφάνια που θα κατέθεταν οι επίσημοι. Όλοι οι μαχητές του αντιφασιστικού αγώνα: οι εκπρόσωποι των αξιωματικών, των καταδρομέων, της Αστυνομίας, της Χωροφυλακής, οι Ιερολοχίτες του Ρίμινι (κάτι ρουφιάνοι της εποχής), ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός! Ασφυξία!

Το όλο σκηνικό είχε και τα κωμικοτραγικά του. Κόσμος και ντουνιάς είχε μαζευτεί για να δει το θέαμα, που ήμασταν εμείς. Κουτσοί, στραβοί, στον Άγιο Παντελεήμονα.Μπροστά στην παράταξη, είχε στηθεί ο τρελός του χωριού, και δεν υπήρχε περίπτωση κανείς να τον μετακινήσει. Πώς να στο περιγράψω;... Το όνομα Άννα Μαρία Παπαρούνα σου θυμίζει κάτι; Τον θυμάσαι πώς λεγόταν εκείνος από τα παιδικά μας χρόνια; Φυσικά και δεν τον θυμάσαι... μπορεί να λεγόταν Βαγγέλης, Κώστας, Γιώργος, αλλά εσύ δεν είχες χρόνο για τέτοιες λεπτομέρειες, ήσουν απασχολημένος να τον φωνάζεις Άννα Μαρία Παπαρούνα και να τον στιγματίζεις για μια ζωή. Όχι, όχι δεν θέλω να σου την πω, απλά θέλω να καταλάβεις ποιός ήταν μπροστά στην παράταξη, με ένα χαμόγελο ότι, παιδιά, εδώ είμαστε, η μέρα μου σήμερα έχει κάτι το ιδιαίτερο. Δεν ήταν ίδιος στο παρουσιαστικό, ήταν μεγαλόσωμος, με μια καμπούρα που έφερνε σε Κουασιμόδο. Δεν τα λέω αρνητικά όλα αυτά, ο Άννας Μαρία Παπαρούνα ήταν ίσως από τις πιο ευχάριστες και αισιόδοξες νότες της τελετής, ανάμεσα στον εκπρόσωπο του ΛΑΟΣ και τον εκπρόσωπο των καταδρομέων.

Δίπλα στεκόταν μια αγγλίδα τουρίστρια, που τράβαγε ακατάπαυστα φωτογραφίες, ακατάπαυστα, και όλο άκουγες τη φωνή της, χαρακτηριστικά αγγλική, να λέει "It is so interesting, so lovely!", και δώστου φωτογραφίες. Κανείς δεν την εμπόδιζε την αγγλίδα τουρίστρια να φωτογραφίζει, αγγλίδα ήταν, με φακίδες, ανδροπρεπή χαρακτηριστικά, Joe θα την λέγανε σου λέει, λεσβία θα είναι που ήρθε στο νησί, ποιός τη γαμάει, άστην να τραβήξει όσες θέλει. Βέβαια στις ονειρώξεις των καραβανάδων, είμαστε περικυκλωμένοι από τούρκους πράκτορες, οπότε δεν αποκλείεται η Joe να μην ήταν αυτό που έδειχνε, να ήταν Τούρκος πράκτορας, ο Ismahl ξέρω 'γω, που ξύρισε τη μουστάκα του και ήρθε να κατασκοπεύσει.

Αλλά πoιός χέστηκε, κανείς δεν έδειχνε να δίνει σημασία, γιατί από στιγμή σε στιγμή έφτανε ο στρατηγός. Συγγνώμη. Ο Στρατηγός. Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ. O ΣΤΡΑ-ΤΗ-ΓΟΣ!!! Όπου να 'ναι έρχεται! Βλέπαμε τύπους με αστέρια και γαλόνια που δεν τα είχαμε φανταστεί, (μιας και εμάς τις ζωές μας τις γαμάνε τύποι με ένα γαλονάκι, μια σαρδελίτσα), και έβλεπες αυτούς τους τύπους να έρχονται τρεχάτοι σαν καμαρώτοι, σκυμένοι με το ύφος του τυπά που παίζει τον προδότη στις παλιές ελληνικές ταινίες και λέει "Οι Γεγμανοί είναι φίλοι μας", και να λένε "έρχεται όπου να 'ναι, έρχεται, πάρκαρε, βγήκε από το αμάξι, περπατάει, γρήγορα!".

Κι επιτέλους, στιγμές (αντιφασιστικού) θριάμβου! Η μπάντα ξεκινάει να παίζει εμβατήριο, ο Κ. φωνάζει, ουρλιάζει "Παρουσιάστε!", (ουρλιάζει λες για τη ζωή του!), πρώτος περνάει ο Π.K., και δώστου εγώ να κάνω παρουσιάστε στον ΟΝΝΕΔίτη της σχολής μου (τι ντροπή!...), μετά ο νομάρχης, ο Στρατηγός, από πίσω αμέτρητοι κολαούζοι με γαλόνια, ο εκπρόσωπος του ΛΑΟΣ, από δίπλα ο Άννας Μαρία Παπαρούνα που τώρα είναι σε έκσταση και γελάει βγάζοντας ασύλληπτους ήχους, από πίσω η Joe ή Ismahl (που τώρα γελάνε και τα μουστάκια της και δώστου φωτογραφίες ασταμάτητα), ο λοχαγός μου που μοιάζει με καμαριέρα, ένας απίστευτος θίασος, που αδελφέ μου καμία σχέση δεν έχει με τον σκοπό για τον οποίο υποτίθεται συγκεντρώθηκε.

Και εμείς, τα πουστοφάνταρα, σε θέση "Παρουσιάστε", ακούνητοι, αμίλητοι, να αποδίδουμε τιμές... Τιμές...Έτσι είχε η μέρα μου αδελφέ. Να μην στα πολυλογώ κουράστηκα πολύ, και γύρισα στο στρατόπεδο με φοβερό πονοκέφαλο. Και στα έγραψα για να παίρνεις κι εσύ κουράγιο για αυτά που περνάς εκεί πάνω.

Άντε, θα μιλήσουμε.