Είμαι δίπλα στην Τουρκία!...

…ή αλλιώς στην άκρη του Θεού (πιο πέρα έχει μόνο Αλλάχ). Το στρατόπεδο είναι περικυκλωμένο από βουνά και στο βάθος έχει θάλασσα. Φτάσαμε χτες και σήμερα μας δώσανε έξοδο, όπως και την υπόλοιπη βδομάδα (τη λένε βδομάδα προσαρμογής). Το νησί είναι όμορφο και, με τον καιρό να ξανοίγει, το πράγμα θα έχει και τα καλά του.

Ο εγκλεισμός είναι μόνο που θα είναι πιο δύσκολος. Το Κέντρο ήταν μέσα στην πόλη, ένιωθες την πραγματική ζωή στα πόδια σου. Η Μονάδα είναι απομονωμένη. Θα χρειαστεί υπομονή, πολλή προσπάθεια με τα υπόλοιπα παιδιά, και πράματα να ασχοληθείς. Άδειασα το MP3 από τα παλιά τραγούδια και το γέμισα με νέα (μπήκα με 400 λεπτά Pink Floyd στο Κέντρο και είχα την αυταπάτη ότι θα ακούσω τα δύο, άντε τα τρία κομμάτια που μου αρέσανε, αλλά τα χτύπησα όλα από πόσες φορές!).

Από βιβλία συνεχίζω την προσπάθεια να διαβάσω (και να τελειώσω) το 900 σελίδων πόνημα του Thompson με τίτλο The making of the english working class. Έχω την εντύπωση πως κάποια βιβλία δεν θα είχα ποτέ τον χρόνο και την αυτοπειθαρχία να τα διαβάσω, οπότε ο στρατός είναι μια καλή ευκαιρία (ξέρω βέβαια ότι η εντύπωση αυτή είναι ψεύτική και ότι απλά με βοηθάει να εξωραΐζω τα πράγματα, αλλά τέλος πάντων).

Οι «παλιοί» στο στρατόπεδο είναι μια χαρά παιδιά. Ο κόσμος είναι γενικά πολύ πιο μπροστά από όσο πιστεύεται. Είμαστε όλοι κομμάτι μιας μεγάλης συνωμοσίας με σκοπό να περάσει όσο πιο γρήγορα και άνετα το 12μηνο της θητείας. Όλα τα άλλα (το χακί, οι σκοπιές, οι ανώτεροι, οι υπουργοί, οι «εθνικές επέτειοι») είναι ένα θέατρο. Το ενδεχόμενο του πολέμου είναι για τους καραβανάδες ό,τι είναι και για τους παπάδες το ενδεχόμενο της Δευτέρας Παρουσίας. Είναι τόσο παρόν στη ρητορική και των δύο. Όμως αν συμβεί, δεν θα ξέρουν από πού να φύγουνε και που να κρυφτούνε.

Προς το παρόν, πρέπει να χαμηλώσω ταχύτητες και να πιάσω ρελαντί για το επόμενο πεντάμηνο. Θα περάσει κομμάτι κομμάτι.

Σε καιρό "ειρήνης"

Stop press... αντιγράφω από ειδήσεις πρακτορείου:

"Ένα ελικόπτερο των Ενόπλων Δυνάμεων συνετρίβη μεταξύ των χωριών Βασιλούδι και Αγ.Βασίλειος, ΒΑ της Θεσσαλονίκης και στην ευρύτερη περιοχή του Λαγκαδά, πολύ κοντά στην Ε.Ο.Θεσσαλονίκης - Ρεντίνας. ΕΚΑΒ και Πυροσβεστική έχουν σπεύσει στο σημείο, όπως και οι δυνάμεις έρευνας και διάσωσης των ενόπλων δυνάμεων.
Δυστυχώς, εντοπίστηκαν τα πτώματα των τριών επιβαινόντων απανθρακωμένα εντός των συντριμιών και θα μεταφερθούν στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης για τα περαιτέρω.
Το Κέντρο Επιχειρήσεων επιβεβαίωσε, περίπου μία ώρα μετά το συμβάν, ότι επρόκειτο για ελικόπτερο τύπου UH-1H / Huey που εκτελούσε τακτικό δρομολόγιο από την Αλεξάνδρεια Ημαθίας προς τη Ρεντίνα, με επιβαίνοντες τρεις αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, όλοι τους νεαρής ηλικίας, προκειμένου να συμμετάσχουν σε άσκηση των ειδικών δυνάμεων.
Η απογείωση έγινε στις 10.10 ενώ η επαφή με τα ραντάρ χάθηκε στις 10.38. Σύμφωνα με τους αρμόδιους, ως τη στιγμή της συντριβής οι πιλότοι δεν ανέφεραν κανένα πρόβλημα.
Ο διοικητής της Πυροσβεστικής Κεντρικής Μακεδονίας, υποστράτηγος Δημ.Φαφούτης, ανέφερε ότι η επέμβαση των πυροσβεστών ήταν άμεση και κατάφεραν μέσα σε λίγη ώρα να σβήσουν τη φωτιά.
Εκρήξεις εν πτήσει;
Ο Παύλ.Παπαγερίδης, αντιδήμαρχος της Κορώνειας, μιλώντας στην κρατική τηλεόραση από το σημείο της συντριβής, ανέφερε ότι το ελικόπτερο συνετρίβη και στη συνέχεια πήρε αμέσως φωτιά, με αποτέλεσμα να αποτεφρωθεί άμεσα.
Όπως περιέγραψε, «βρισκόμουν καθ’ οδόν στον Λαγκαδά, όταν είδα στην άσφαλτο κτηνοτρόφους να τραβάνε τα μαλλιά τους, φωνάζοντας πως έπεσε ένα ελικόπτερο. Πυκνός καπνός είχε καλύψει την περιοχή. Η λίμνη του Αγίου Βασιλείου είχε μαυρίσει και βλέπαμε μόνο το φτερό του ελικοπτέρου».
Άλλοι αυτόπτες ανέφεραν ότι στις 10.15 περίπου το ελικόπτερο έπεσε σε χωράφι και υπήρξε έκρηξη, ενώ σημείωσε ότι στην περιοχή υπήρχε ομίχλη. Μάλιστα, σύμφωνα με έναν εξ αυτών, οι εκρήξεις προηγήθηκαν της συντριβής. Ο πιλότος φέρεται να προσπάθησε ανεπιτυχώς να προσγειώσει το ελικόπτερο, μετά τις εκρήξεις, αλλά έχασε τον έλεγχο, με αποτέλεσμα αυτό να γυρίσει με το ρύγχος προς το έδαφος και να συντριβεί."

Τα συγκεκριμένα ελικόπτερα είναι 40 χρόνων και έχουν γίνει άφθονες καταγγελίες για την κατάστασή τους τα τελευταία χρόνια. Τα ειδησεογραφικά πρακτορεία ενημερώνουν ότι : "Οι σοροί των τριών στρατιωτικών μεταφέρθηκαν στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για τον 33χρονο χειριστή Κ.Ε. του Σάββα, τον 24χρονο συγκυβερνήτη Κ.Α. του Μάρκου και τον 28χρονο ιπτάμενος μηχανικός Κ.Ε. του Σωτηρίου.".

Και να σκεφτείς ότι υπάρχουν καραβανάδες που ονειρεύονται και πόλεμο...

Γυναίκες

Οι γυναίκες είναι μια διαρκης πίκρα για τους παροικούντες στο στρατόπεδο.
Είναι τόσο απούσες και τόσο παρούσες ταυτόχρονα, ως αντικείμενο πόθου, συζήτησης, τσατίλας, αγάπης, βρισιδιού, και ο κατάλογος δεν έχει τέλος.
Οι κουβέντες που κάνουν οι άντρες μεταξύ τους για τις γυναίκες είναι τραγωδία. Και μόνο το γεγονός ότι η κατάσταση ορίζεται ως «άντρες» και «γυναίκες» είναι αρκετό για να τις προκαταβάλλει. Το χειρότερο είναι ότι μέσα στο στρατόπεδο, αυτές οι ορίζουσες τη συζήτηση θεωρούνται αυτονόητες. Στην πραγματική ζωή, η παρουσία των γυναικών στον έξω κόσμο τιθασεύει τις μαλακίες που μπορούν να ακουστούν σε μια αντροπαρέα. Είναι κλασικό, όταν μπαίνεις σε ένα ταξί με μια γυναίκα που δεν γνωρίζεις και αυτή η γυναίκα φεύγει, να παίξει σχόλιο από τον ταξιτζή – συνήθως κάτι για την εμφάνιση της, για την ώρα που ήταν έξω ή κάποια αμπελοφιλοσοφία για τις γυναίκες γενικότερα (νομίζω ότι οι άντρες που θα το ακούσουν αυτό το έχουν σίγουρα ζήσει). Το στρατόπεδο είναι σαν ένα πελώριο ταξί αυτού του τύπου. Η αντρική «ενδοεπικοινωνία» θεωρείται δεδομένη. Γι’ αυτό και η μαλακία είναι απεριόριστη.
Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι φαντάροι εξασκούνται στο σπορ. Είναι εντυπωσιακό πόσοι πολλοί είναι αυτοί που ξεφεύγουν από – τουλάχιστον κάποιες σκοπιές – του κατεστημένου «ανδρισμού». Έτσι, βλέπεις εντυπωσιακά πολύ κόσμο να σπάζεται με τις ατελείωτες συζητήσεις για το ποδόσφαιρο (λες και αυτές αυτονόητα θα έπρεπε να αφορούν όλους και δικαιωματικά πρέπει να επικαλύπτουν τα πάντα) ή σε ηλίθιες συζητήσεις για «γκόμενες», πολύ δε περισσότερο σε εθνομαλακίες (που είναι ομολογουμένως ανύπαρκτες, τουλάχιστον στους φαντάρους). Απλώς, οι αντιλήψεις αυτές (όλες μαζί) δεν είναι ενιαίες και συνήθως χάνονται μέσα σε μια ατμόσφαιρα που ευνοεί την κυρίαρχη άποψη.
Συμπερασμα; Τίποτα καλό δεν μπορεί να προέλθει από μια (μικρό)κοινωνία που τόσο βάναυσα αποκλείει το μισό και πλέον κομμάτι της. Είναι άλλη μια απόδειξη γιατί το συλλογικό υποκείμενο για το οποίο είχα γράψει στο post για την λούφα, δεν μπορεί παρά να οικοδομηθεί έξω από τους στρατώνες.
Το οποίον και με φέρνει σε μια άλλη σκέψη μου, με πρωταγωνιστή πάλι τις γυναίκες, αυτή τη φορά όμως όχι ως «γκόμενες», αλλά ως μανάδες.
Καταλαβαίνω πλέον πολύ καλά γιατί οι μανάδες (γυναίκες δηλαδή που δεν στρατεύονται σε καμιά πολεμική προσπάθεια, αλλά συμμετέχουν μέσω των παιδιών τους) είναι αυτές που καθορίζουν την νίκη ή την ήττα σε έναν πόλεμο.
Οι μανάδες είναι «ρυθμισμένες» με έναν αστείρευτο συναισθηματισμό σε σχέση με τα παιδιά τους, ειδικά δε με τα αγόρια τους. Ένα τάγμα νεοσύλλεκτων στρατιωτών που ορκίζεται είναι για τις μανάδες ένα γεγονός ικανό να προκαλέσει τα ισχυρότερα συναισθήματα. Ο πατριωτισμός - με τον οποίο τρέφουν οι κυρίαρχες τάξεις τις κυριαρχούμενες - χρησιμοποιεί πάντοτε αυτού του είδους τα συναισθήματα. Οι φαντάροι είναι «τα αγόρια μας», "our boys", για την ελληνική εθνική μυθολογία «της Ελλάδος τα παιδιά». Κάθε αντιμιλιταριστική προσπάθεια έχει να αντιμετωπίσει αυτό το δεσμό των μανάδων με τα στρατευμένα τέκνα τους, που διαμεσολαβείται από τον θεσμό που τα «φροντίζει» (τον στρατό) και την κυρίαρχη τάξη που τον λειτουργεί. Οι μανάδες είναι πολύ προσεκτικές στην κατάλυση αυτού του δεσμού, μιας και έχουν υπερβολικά πολλά να χάσουν.
Όταν όμως ο δεσμός αυτός σπάσει, τότε ο πόλεμος έχει αμετάκλητα χαθεί. Γιατί η τελευταία πίεση που δέχεται ο φαντάρος για να είναι στο στρατό, η πιο καθοριστική (περισσότερο από την οποιαδήποτε ιδεολογία ή ιδιοτελές συμφέρον), είναι η οικογενειακή, και σ’ αυτήν η μάνα παίζει τον κυρίαρχο ρόλο. Όταν οι μανάδες φτάσουν στο σημείο να αμφιβάλλουν για τον λόγο που τα παιδιά τους είναι σ’ έναν στρατώνα ή σ’ ένα χαράκωμα, το μισό της αντιμιλιταριστικής υπόθεσης έχει κερδηθεί. Τότε το βούρκωμα μπροστά στο θέαμα των νεοσύλλεκτων που ορκίζονται γίνεται οργή (και μάλιστα οργή με ένα πρωτοφανές βάθος, ανάλογο με αυτό που γεννά το γεγονός της εθνικής προδοσίας), κάτι που κανένα σύστημα δεν μπορεί να αντέξει.
Οι ταξικές διαφοροποιήσεις μέσα στον στρατό, οι κακουχίες, η κάθετη πειθαρχία, τα σώματα στρατιωτών έξω από τα σύνορα, όλα αυτά είναι απαραίτητα σε οποιοδήποτε εγχείρημα απονομιμοποίησης του στρατιωτικού θεσμού. Όμως, το βαθιά ανθρώπινο, μητρικό ενδιαφέρον της γυναίκας που στέλνει το παιδί της στο στρατό, είναι εκεί που εγώ θα έπαιζα τα λεφτά μου ως το πλέον πετυχημένο πεδίο των θιασωτών του αντι-πολέμου.

Πώς περνάω στον στρατό

Κλείνω σήμερα τέσσερις βδομάδες στο στρατόπεδο.
Την επόμενη Παρασκευή, φεύγουμε για τις μονάδες μας, αρχίζει έτσι το δεύτερο κομμάτι της θητείας.
Τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι χειρότερα, νομίζω πως αυτή είναι μια θετική σκέψη που θα πρέπει να συνεχίσω να κάνω.
Όχι γιατί δεν μπορώ να γκρινιάξω. Προχτές στον θάλαμο μπήκε ένα ποντίκι. Αρουραίος ολόκληρος. Υπάρχει σχετική φωτογραφία που θα ανεβάσω εν καιρώ από το νεκρό κουφάρι του (η διμοιρία αποδείχτηκε ετοιμοπόλεμη…). Τα στρώματα στα οποία κοιμόμαστε έχουν χώμα (το να πω σκόνη θα ήταν απλώς ψέμα). Η ημερομηνία κατασκευής τους κυμαίνεται ανάμεσα στο 1953 και το 1965 (δεν κάνω πλάκα, το γράφει πάνω φαρδιά πλατειά). Πολλά από αυτά κατασκευάστηκαν όταν δολοφονήθηκε ο Λαμπράκης, και τώρα για το πότε καθαρίστηκαν τελευταία φορά, νομίζω ότι η Μεταπολίτευση είναι μια θεμιτή υπόθεση. Σχεδιάζουμε να δώσουμε κομμάτια του υφάσματος για χημική ανάλυση (η φαγούρα που προκαλούν τα στρώματα προοιωνίζονται το λιγότερο ψείρες).
Οι τουαλέτες είναι «τούρκικες». Υπάρχει όμως μια σοβαρή παράλειψη, που μου την υπέδειξε ένας μουσουλμάνος φίλος μου. Οι «τούρκικες» τουαλέτες διαθέτουν βρύση με καθαρό νερό και σαπούνι μέσα στην τουαλέτα για να πλένεσαι στο επίμαχο σημείο. Οι «τούρκικες» τουαλέτες του ελληνικού στρατού δεν προέβλεψαν αυτή την πολυτέλεια (ίσως εμείς οι «δυτικοί», λόγω των στερεοτύπων μας για το καθαρό και το βρώμικο, δεν κάνει να πιάνουμε τον κώλο μας).
Η καθαριότητα είναι εμμονή μέσα στο στράτευμα. Όμως, οι φαντάροι πολλές φορές πηγαίνουν για φαγητό χωρίς να έχουν πριν την ευκαιρία να πλύνουν τα χέρια τους. Όχι ασήμαντη παράλειψη για κάποιους που υποτίθεται ότι κοπτονται για την καθαριότητα.
Το φαγητό υπάρχουν μέρες που είναι άθλιο. Αλλά εγώ τρώω όλη τη μερίδα μου, μερικές φορές παίρνω και διπλή από κάποιον πιο εκλεκτικό φίλο. Όμως, οι περισσότεροι ανώτεροι δεν τρώγονται με τίποτα, ειδικά αυτοί που πιστεύουν τις στρατιωτικές μπαλαφαρίες. Αυτούς απλά πρέπει να τους αποφεύγεις όσο το δυνατόν περισσότερο.
Ωστόσο τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι χειρότερα.
Οι φαντάροι στο στρατό είναι συνειδητοποιημένοι για την παράνοια της στρατιωτικής θητείας. Από πολλές και διαφορετικές αφετηρίες ο καθένας. Ένας φίλος μού έλεγε χτες πόσο απελπιστική είναι μια χώρα που βάζει τη νεολαία της στην πιο παραγωγική της ηλικία να βαράει σκοπιές έξω άπο άδειες, άχρηστες αποθήκες. Η διάσταση αυτή της παραγωγικότητας, όπως τη σκέφτηκε ένας ταπεινός φαντάρος, δεν δίνεται ποτέ στις εκθέσεις της Τράπεζας της Ελλάδας. Απλά, θεωρείται δεδομένη.
Το στρατόπεδο ζει έξω από τους ρυθμούς της καθημερινότητας του έξω κόσμου. Οι πολιτικές συζητήσεις απαγορεύονται (φυσικά πολιτικές συζητήσεις γίνονται ασταμάτητα και ας λέει ό,τι θέλει το ΓΕΣ). Υπάρχουν όμως στιγμές που ο έξω κόσμος εισβάλλει φουριόζικα μέσα στο στρατόπεδο.
Αν έπρεπε να ξεδιαλέξω την ευτυχέστερη στιγμή μου αυτές τις εβδομάδες, θα διάλεγα χωρίς δεύτερη σκέψη την πρώτη διακοπή ρεύματος λόγω της απεργίας των εργατών της ΔΕΗ. Υποτίθεται πως το στρατόπεδο ζει έξω από τα ανεβοκατεβάσματα της πολιτικής και της ταξικής πάλης. Έλα όμως που η ταξική πάλη δεν τιθασεύεται από τέτοιου είδους ευχολόγια. Όλα τα επιτελικά σχέδια των καραβανάδων δεν αξίζουν μία όταν η ΓΕΝΟΠ αποφασίζει να κατεβάσει τους διακόπτες. Το στρατόπεδο βυθίστηκε στο σκοτάδι, οι φαντάροι δεν μπορούσαν να φάνε, τα μηχανήματα να δουλέψουν, τίποτα.
Έτυχε να είμαι στα μαγειρεία τις ώρες της διακοπής, ομολογουμένως μια ατυχής σύμπτωση. Αυτό σήμαινε πως έπρεπε να πλύνουμε με το χέρι εκατοντάδες πιάτα και δίσκους ανάμεσα στο μεσημεριανό και το βραδυνό φαγητό. Ήταν η πιο ζόρικη λάντζα της ζωής μου, κι όμως την έκανα με ένα σαρδόνειο χαμόγελο που ανακούφιζε την κούραση μου.
Αργά το βράδυ, όταν γύρισα στον θάλαμο μαζί με τα υπόλοιπα παιδιά, άνοιξα το ραδιοφωνάκι για να με πιάσει ο ύπνος. Τα νέα ήταν αναγκαστικά συντομότερα, γιατί το Χρηματιστήριο είχε μείνει άλλη μια μέρα κλειστό.
Έσκασα ένα γελάκι και έπεσα για ύπνο.

"Βυζάντιο και πάλι"

Στο στρατόπεδο ο εναγκαλισμός της στρατιωτικής με τη θρησκευτική ζωή είναι ασφυκτικός. Κάθε μέρα γίνεται πρωινή προσευχή. Ο λοχαγός καλεί τον – μόνο δεδηλωμένο – μουσουλμάνο να φύγει από την παράταξη και ακολουθεί το Πάτερ Ημών. Η ορθόδοξη χριστιανική πίστη θεωρείται αυτονόητη, μάλιστα για να μην υπάρχει αμφιβολία στην είσοδο των νεοσύλλεκτων, γινόταν σχετική ερώτηση για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις (φαίνεται πως η ισχύς των αποφάσεων της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων σταματάει έξω από τις πύλες του στρατοπέδου). Στο τυπικό της ορκωμοσίας των νεοσύλλεκτων, περιλαμβάνεται αυτονόητα η θεία λειτουργία και το τη Υπερμάχω. Πριν λίγες μέρες, έγινε και εκκλησιασμός (πάλι χωρίς ερώτηση για το αν κάποιος επιθυμεί να συμμετάσχει ή όχι). Ο εκκλησιασμός αυτός έγινε αφορμή και για μια πολύ καλή συζήτηση στην διμοιρία μπροστά στον ανθυπολοχαγό. Ο συμβιβασμός να μην ανοίξω το θέμα σε επίπεδο λόχου απαλύνθηκε από το κέρδισμα του επιχειρήματος σε επίπεδο διμοιρίας, και μάλιστα μπροστά σε ανώτερο. Ήταν μια ανακούφιση στις προσωπικές μου αγωνίες, οφείλω να ομολογήσω…
Στο χαρτί της πρόσκλησης στην ορκωμοσία που στέλνεται στις οικογένειες των νεοσυλλέκτων, ο Ε.Σ. ανακοινώνει ότι μέσα στα στρατόπεδα γίνονται επιμορφωτικές, επιστημονικές διαλέξεις για σημαντικά ζητήματα, κλείνοντας έτσι το μάτι στις ανησυχίες των γονιών για τα ναρκωτικά και τον αυξανόμενο ρυθμό αυτοκτονιών στο στράτευμα. Αυτό που πραγματικά εννοεί το ΓΕΣ είναι ότι στέλνει στα στρατόπεδα παπάδες από τις τοπικές ενορίες για θρησκευτικές κατηχήσεις. Μια τέτοια κατήχηση είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω στο Κέντρο (σύντομα θα την ανεβάσω και σε mp3). Ο κληρικός (διαφημίστηκε ως υπεύθυνος της Εκκλησίας σε ζητήματα καταπολέμησης αιρέσεων) άδραξε την ευκαιρία για χοντροκομμένη προπαγάνδα υπέρ των «δικαίων» της Εκκλησίας. Σε μια ομιλία που τυπικά αφορούσε την αυτοκτονία, ο άγιος πατέρας έκανε κατήχηση εναντίον… του πολιτικού γάμου! Είπε χοντρικά, ανάμεσα στα άλλα: «Ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι αυτοκτονούν είναι η απογοήτευση από πολιτικές ιδεολογίες που χρεοκοπούν. Μια φορά, μια γυναίκα του Ερυθρού Στρατού που πήγε στην Πολωνία μετά τον Β’ Π.Π. παρέστη σε θρησκευτικό γάμο. Και τόσο συγκλονίστηκε από το θρησκευτικό τυπικό που πήρε μια φωτογραφία της νύφης με το νυφικό της, την έστειλε στη μητέρα της, γράφοντας πίσω “έτσι παντρεύονται οι άνθρωποι, μάνα”, και μετά αυτοκτόνησε»… Τόσο επιστημονικές οι διαλέξεις στο στράτευμα. Ανάλογη όμως ήταν και η υποδοχή που έλαβε από τους φαντάρους…
Τυχαίνει να διαβάζω στο στρατόπεδο ένα βιβλίο του Cyril Mango (μακεδόνα ιστορικού) για το Βυζάντιο. Το ερώτημα που με απασχολεί και που τόσο ωραία πραγματεύεται ο Mango είναι: μπορεί ένας πολιτισμός να πισωγυρίσει τόσο απελπιστικά όπως έγινε στην περίπτωση του Βυζαντίου συγκρινόμενου με την αρχαία πόλη; Ο Mango χρησιμοποιεί το παράδειγμα της κοσμολογίας και δίνει τις βασικές αρχές που υπήρχαν στο κεφάλι του μέσου Βυζαντινού για το ζήτημα, αρχές που ακολουθούσαν βασικά το πρώτο κεφάλαιο της Γένεσης. Κάθε άλλη σκέψη θεωρούταν «ειδωλολατρία». Ο «Άγιος Βασίλειος» ανέλαβε να κωδικοποιήσει τις βασικές αρχές της σταυροφορίας της Εκκλησίας απέναντι στην επιστήμη. Αντιγράφω:
«…Οι απόψεις του Αγίου Βασιλείου στο Εξαήμερον, ένα κείμενο που αποδείχτηκε εξαιρετικά δημοφιλές και με πλατιά επιρροή σε όλη την βυζαντινή περίοδο, μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:
1. Απορρίπτει όλες τις ειδωλολατρικές θεωρίες περί του σύμπαντος με το επιχείρημα ότι αλληλοσυγκρούονται. Συνεπώς δεν συντρέχει λόγος να τις αναιρέσει κανείς. Αυτοαναιρούνται. Ποιος είναι ο σκοπός όλης αυτής της αριθμητικής και της γεωμετρίας, της μελέτης των στερεών, ακόμη και της περίφημης αστρονομίας; Όλα αυτά είναι μια επίπονη ματαιοδοξία…
2. Η βεβαιότητα που τόσο θλιβερά απουσιάζει από τους ειδωλολάτρες, παρέχεται από τον Μωυσή (ο οποίος θεωρείται συγγραφέας της Γένεσης). Οι ακαδημαϊκοί του τίτλοι ήταν εξαίρετοι, αφού είχε μαθητεύσει δίπλα στους αιγύπτιους σοφούς και είχε περάσει σαράντα χρόνια διαλογιζόμενος. Έτσι εξοπλισμένος είδε τον Θεό πρόσωπο με πρόσωπο και του ειπώθηκε η αλήθεια απευθείας. Τι χρειάζεται λοιπόν να ακούει κανείς τα ανθρώπινα επιχειρήματα;
3. Την Αγία Γραφή πρέπει να την κατανοούμε κατά λέξη και όχι αλληγορικά. Αν αποσιωπά ορισμένα θέματα, αυτό συμβαίνει γιατί τα θέματα αυτά δεν μας αφορούν.
4. Το σύμπαν έχει έναν ηθικό σκοπό. Είναι ένα σχολείο στο οποίο οι λογικές ψυχές διδάσκονται και καθοδηγούνται προς τα άνω, προς τη θεώρηση του αόρατου. Επομένως, η μελέτη του κόσμου οφείλει να καθοδηγείται από ένα πνεύμα αποκαθαρμένο από σαρκικά πάθη, ελεύθερο από τις καθημερινές φροντίδες, που πάντοτε θα αναζητεί μια επαρκή κατανόηση του Θεού….» (Cyril Mango, Βυζάντιο – Η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1990)
Οι εικόνες του Ιησού που κοσμούν τους θαλάμους του ελληνικού στρατού είναι η διαρκής υπενθύμιση ότι ο στρατός συνεχίζει την ένδοξη ιστορία του βυζαντινού ανορθολογισμού. Στο σκηνικό αυτό δεν μπορούν να λείπουν οι παπάδες και τα εξαπτέρυγά τους. Οι αρχές του «Αγίου Βασιλείου» ζουν και βασιλεύουν στα ελληνικά στρατόπεδα.