Παραπέμπω σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση που έγινε στο blog της Ωχράς Σπειροχαίτης (για όσους δεν γνωρίζουν είναι μια αντιεξουσιαστική μουσική μπάντα).
Η συζήτηση υπάρχει εδώ:
http://wxra.blogspot.com/2008/02/blog-post.html.
Γίνεται ανάμεσα σε πολλούς και πολλές, αλλά επικεντρώνω στις παρεμβάσεις της Ωχράς και του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Η συζήτηση ξεκίνησε με ένα post στο οποίο η Ωχρά καυτηρίασε την συνεργασία του Θ.Π. με τον Διονύση Σαββόπουλο. Για την Ωχρά, η ενέργεια αυτή του Θ.Π. αποτελεί το τέρμα της ελεύθερης καλλιτεχνικής του δημιουργίας – δεν προχωράω στο σκεπτικό τους, μπορεί κανείς να το βρει στο μπλογκ.
Για καλή μας τύχη, ο Θανάσης απαντάει στην κριτική (ανεξάρτητα από το αν η κριτική της Ωχράς είναι σωστή, ο Θ.Π. δεν τηλεμεταφέρθηκε ξαφνικά στον κόσμο του Νταλάρα και της Πρωτοψάλτη, αλλά εξακολουθεί να ζει ανάμεσά μας).
Πληροφορία: η τελευταία πολιτική παρέμβαση του Σαββόπουλου ήταν η συναυλία που έδωσε στην Λευκωσία σε υποστήριξη του υποψηφίου της κυπριακής Δεξιάς Γιαννάκη Κασουλίδη (στη συναυλία ακουστήκανε εθνικιστικά και φασιστικά συνθήματα). Αν σκεφτεί κανείς την τύχη της υποψηφιότητας Κασουλίδη (που καταποντίστηκε), θα πρέπει να είναι υποψιασμένος και για την επιτυχία που θα κομίσει ο Σαββόπουλος στην μουσική πορεία του Θανάση Παπακωνσταντίνου.
Τα ερωτήματα που εγείρει το γεγονός είναι προφανή – αυτονομία της τέχνης, σχέση της με την πολιτική στράτευση, εμπορευματοποίηση και ούτω καθεξής.
Ένα σύντομο σχόλιο από μένα, όχι για την καρδιά της συζήτησης.
Ο Θ.Π. μπορεί να μην επιδίωξε ποτέ την πολιτικοποίηση της τέχνης του με τον τρόπο που το έκανε ένα κομμάτι του μουσικού του κοινού. Αλλά, επειδή η καλλιτεχνική δημιουργία δεν ανήκει μόνο στον δημιουργό, αλλά και σε αυτούς που τη γεύονται, ο Παπακωνσταντίνου θα αντιμετωπίσει δίκαια την οργή του πιο πολιτικοποιημένου κομματιού του ακροατηρίου του. Αυτό το ακροατήριο είναι ζόρικο. Όποιος το προσεγγίζει και το γλυκαίνει, θα πρέπει να μάθει να υφίσταται τις συνέπειες αυτής της προσέγγισης. Αν σε κάποιους η «πολιτικοποίηση» της καλλιτεχνικής δημιουργίας θυμίζει «γεροντοκόρες», τότε καλά θα κάνει να μην ανακατεύεται με τα πίτουρα.
Έχοντας πει αυτό, εξακολουθώ να πιστεύω στις αγαθές προθέσεις του Παπακωνσταντίνου. Ο Θ.Π. ανήκει στη μεγάλη χορεία των ανθρώπων που εξασκούν τον αντικαπιταλισμό, χωρίς όμως θεωρία. Κάποιος θα αντιτάξει ότι η απουσία θεωρίας είναι και αυτή μια θεωρία (παρατήρηση με την οποία συμφωνώ), αλλά νομίζω ότι η διαφοροποίηση της Ωχράς με τον Θανάση στη συγκεκριμένη κουβέντα είναι ότι ο Θ.Π. δεν λογοδοτεί σε καρφωμένες στον τοίχο πολιτικές αρχές, όπως οι πρώτοι. Ζει και ανακαλύπτει την εναντίωσή του στο σύστημα-όπως-είναι-σήμερα (και αυτό το πιστεύω ακράδαντα) με τον τρόπο που ζει και ανακαλύπτει τη μουσική του. Αυτό κάνει τις παρατηρήσεις της Σπειροχαίτης να μοιάζουν μια έξωθεν επιβολή στον τρόπο του (εξ ου και τα σχόλια περί επιθετικότητας, κλπ). Έστω κι αν θα μπορούσε να επισημάνει κάποιος ότι η εφαρμογή αυτού του κανόνα σε πολλούς αντιεξουσιαστές που ειρωνεύονται τις πρωτοπορίες και αρέσκονται να γιορτάζουν το «αυθόρμητο», θα τους έκανε να κοκκινίζουν από ντροπή.
Το θέμα σηκώνει συζήτηση.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
1 comment:
"Χαμός" έγινε λοιπόν στο blog της Ωχράς. Συμφωνώ με το σχόλιό σου. Οσον αφορά στην Ωχρά, τα πράγματα είναι εύκολα. Η κριτική της είναι αντιφατική από πολλές απόψεις.
Πρώτον στα περί ελεύθερης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Η Ωχρά έχει μελοποιήσει Πατρίκιο (κορυφαίο κομμάτι κατά τη γνώμη μου) την ώρα που ο Πατρίκιος ήταν υποψήφιος επικρατείας του Σημίτη. Και δεν μπορεί κανείς να πει ότι η ποιότητα της καλλιτεχνικής δημιουργία μπορεί να σπάσει στα δύο με βάση μια τόσο εξωτερική επιλογή.
Δεύτερον στο ότι δεν μπορεί να βάλει όριο ανάμεσα στο ποιος είναι από την εδώ μεριά και ποιος είναι από την από κει. Ακριβώς επειδή πάει να βασιστεί σε λογικές εικόνας (τρόπου με τον οποίο οργανώνεται μια συναυλία, “εκχρηματισμός” κλπ) οι οποίες στηρίζονται σε λογική ότι μπορούν να υπάρχουν μη καπιταλιστικές νησίδες, δεν μπορεί να τοποθετηθεί σοβαρά για το ποιος όντως έχει χαριστεί στον αντίπαλο. Είναι ευάλωτη στην κριτική ότι 'μόνο η Ωχρά δηλαδή είναι ελεύθεροι καλλιτέχνες'. Μοιάζει με κριτική σταλινικού σοσιαλιστικού ρεαλισμού, μόνο που αυτή τη φορά δεν είναι το περιεχόμενο το οποίο μπαίνει σε κόσκινο, αλλά η μορφή.
Στην άλλη πλευρά έχω πρόβλημα, στον Θ.Π. δηλαδή. Γιατί, να το πω απλά: αν ήταν φίλος μου αυτό που θα του έλεγα δεν θα είχε να κάνει σε τίποτα με το καλλιτεχνικό επίπεδο του Σαββόπουλου. Θα του έλεγα: πώς μπορείς και του μιλάς του τουρκοφάγου του Σαββόπουλου, τι κοινό έχεις μαζί του; Το πολιτικό ζήτημα έρχεται στο μυαλό μου ως δεύτερο: αν του μιλάς και κάνεις συναυλίες μαζί του, νομιμοποιείς τους τουρκοφάγους. Και σαν τρίτο έρχεται το ζήτημα των ανθρώπων στους οποίους απευθύνεσαι: αν κάνεις συναυλία με το Σαββόπουλο που στήριξε τον Κασουλίδη, δεν θα μπορείς να κάνεις συναυλία για την επαναπροσέγγιση με τους Τουρκοκύπριους αυριο μεθαύριο. Αυτές όμως είναι επιλογές που τίθενται όταν εμπλακείς σε αυτή τη συζήτηση και όχι όταν την κόψεις όπως κάνει η Ωχρά.
Αρα συνοψίζοντας. 1)Το καλλιτεχνικό περιεχόμενο είναι μία ανεξάρτητη συζήτηση 2)Το πολιτικό περιεχόμενο είναι μία άλλη συζήτηση στην οποία το κριτήριο είναι: καλός πολιτικά καλλιτέχνης είναι αυτός που βοηθάει την ανάπτυξη του κινήματος (ανεξάρτητα αν το γνωρίζει ή το θέλει): είτε επειδή προσφέρει γλώσσα/κώδικα για το κίνημα, είτε γιατί ανεβάζει το ηθικό του κινήματος, είτε γιατί εξυπηρετεί στην ανάπτυξη δεσμών στο εσωτερικό του κινήματος, είτε γιατί θέτει τον εαυτό του μη κερδοσκοπικά σε ενέργειες του κινήματος, είτε γιατί -σε τελική περίπτωση- δηλώνει ανοιχτά ότι είναι με το κίνημα. 3)Οταν το 1 με το 2 μπλέξουν αναγκαστικά πρέπει να αναλάβεις τις ευθύνες που προκύπτουν. Δεν μπορείς να προσφέρεις γλώσσα για το κίνημα, αλλά ταυτόχρονα να είσαι καλλιτεχνικά αδελφός με τους εχθρούς του κινήματος. “[...]Ακόμα και η τέχνη πρέπει να αποφασίσει” που λέει και ο Μπρεχτ.
Το ερώτημα που μου απομένει (και δεν το έχω απαντήσει) είναι: τι θα λέγαμε πχ. αν ο Θ.Π. και ο Σαββόπουλος έκαναν μια συναυλία ενάντια στο ασφαλιστικό της Πετραλιά. Θα αποδεχόμασταν ξαφνικά το Σαββόπουλο ότι πληροί μερικώς τα κριτήρια (2) ή απλώς θα μας είχε εξαγοράσει;
Post a Comment